Rossiya Federatsiyasi prezidenti Vladimir Putin AQSH prezidenti Donald Tramp ma’muriyatiga Ukrainadagi harbiy to‘qnashuvlarni to‘xtatish uchun qo‘yilgan shartlar orasida Kiyevdan Donbass hududini Rossiya nazoratiga topshirishni talab qilgan. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Bu haqda 8 avgust kuni The Wall Street Journal nashri Yevropa va Ukraina hukumat manbalariga tayanib ma’lumot berdi. Xabarlarga ko‘ra, Putin agar Kiyev qo‘shinlarini Donetsk viloyatidan olib chiqib ketsa, o‘q uzishni to‘xtatishga rozi bo‘lishini bildirgan.
So‘ngra front chizig‘ini muzlatish masalasi ko‘rib chiqiladi. Keyinchalik Rossiya yetakchisi Tramp bilan yakuniy tinchlik kelishuvini muhokama qilish, so‘ngra bu rejani Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy bilan ham muhokama qilish niyatida ekanligini aytgan.
The Wall Street Journal ma’lumotlariga ko‘ra, bu holatda Rossiya Donetsk va Luhansk viloyatlarini hamda 2014 yilda anneksiya qilingan Qrim yarimorolini o‘z nazoratida saqlab qoladi. Putinning talabida Rossiya faqat harbiy harakatlarni to‘xtatish majburiyatini oladi, boshqa qo‘shimcha shartlar yo‘q.
Axios manbalari ham shuni tasdiqlagan: agar Ukraina asosan rus qo‘shinlari nazoratida bo‘lgan Luhansk va Donetsk viloyatlari hamda Qrimni topshirsa, Moskva harbiy harakatlarni to‘xtatishga tayyorligini bildirgan. Bundan tashqari, Putin Xerson va Zaporijjya viloyatlaridagi front chizig‘ini 2022 yilda Rossiya anneksiya qilgan hududlar chegarasida muzlatishni taklif qilgan.
So‘ng Rossiya Ukraina bilan hudud almashish bo‘yicha kelishuvlar olib borib, yuqorida aytilgan ikki mintaqani to‘liq nazoratga olishni maqsad qilmoqda. Ukraina esa buning evaziga qaysi hududni olishi hozircha noaniq.
Manbalarga ko‘ra, Putin o‘z shartlarini 6 avgust kuni Moskvada bo‘lib o‘tgan muzokaralarda AQSH prezidentining maxsus vakili Stiv Uitkoff orqali yetkazgan. Keyin Uitkoff va Tramp bu talablarni Yevropadagi ittifoqchilar hamda Ukraina rahbariyatiga telefon orqali ma’lum qilgan.
Yevropa va Ukraina rasmiylari esa Putin taklifini AQSH tomonidan qo‘llanishi mumkin bo‘lgan yangi iqtisodiy cheklovlar va tariflardan qochish hamda urushni uzoq muddatga cho‘zish uchun strategik hiyla sifatida ishlatishi mumkinligidan xavotirda. The Economist nashri yozishicha, Putin havo va suv hududlarida ham o‘q uzishni to‘xtatishni taklif qilgan.
Shuningdek, kelishuvlarning keng qamrovli to‘plami ustida ish olib borilmoqda va ular mojaroni muzlatishning aniq shaklini belgilashi kerak. Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy 9 avgust kuni qilgan videomurojaatida ukrain xalqi o‘z yerini bosqinchiga bermasligini qat’iy ta’kidladi.
Uning so‘zlariga ko‘ra, mamlakatning hududiy masalasi Konstitutsiyada belgilangan va u prezidentga hududiy o‘zgarishlarga rozilik berishga ruxsat bermaydi. Zelenskiy shuningdek, Yevropa davlatlari va AQSH prezidenti Donald Tramp bilan hamkorlikni davom ettirishga tayyorligini bildirdi.
U Kiyevning Rossiya va AQSH o‘rtasida muhokama qilinayotgan tinchlik kelishuvi loyihasida hudud almashinuvi masalasi mavjudligi haqidagi xabarlarga ilk bor javob berdi. Oq uy «nozik diplomatik jarayonlarga hurmat» sababli ommaviy axborot vositalaridagi taxminlarga izoh berishdan bosh tortdi.
Kreml ham jurnalistlarning savollariga javob qaytarmadi. Keyinchalik WSJ xabariga ko‘ra, Ukraina va Yevropa davlatlari AQSHga o‘z tinchlik rejasini taqdim etgan.
Unda har ikki tomon avval o‘q uzishni to‘xtatishi, hududiy almashinuvlar faqat o‘zaro kelishuv asosida amalga oshirilishi va agar Kiyev hududiy o‘zgarishlarga boradigan bo‘lsa, qat’iy xavfsizlik kafolatlarini, jumladan NATOga a’zo bo‘lishni olishi kerakligi ko‘rsatilgan. Vladimir Putin va Donald Tramp 15 avgust kuni Alyaskada uchrashuv o‘tkazishni rejalashtirmoqda.
AQSH prezidenti undan so‘ng Putin va Zelenskiy ishtirokida uch tomonlama uchrashuv tashkil etilishiga umid bildirgan. Rossiya hozircha bunday uchrashuvga rozilik bermagan.
CBS News ma’lumotlariga ko‘ra, Zelenskiyning Alyaskadagi
