Qirg‘izistonda sog‘liqni saqlash sohasida kam uchraydigan xavfli kasallik aniqlanib, bu holat mutaxassislar orasida tashvishga sabab bo‘ldi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Onalik va bolalikni muhofaza qilish markazining bolalar onkologiyasi bo‘limiga “Peyts–Yegers” sindromi bilan og‘rigan bemor yotqizildi. Ushbu kasallik juda nodir uchraydi va asosan irsiy xususiyatga ega bo‘lib, ko‘pincha bolalikda alomatlari namoyon bo‘ladi.
Kasallik belgilari sifatida og‘iz atrofida, lablar va yonoqlarda, shuningdek ba’zan qo‘l-oyoqlarda teri va shilliq pardalarda to‘q jigarrang yoki qora dog‘lar paydo bo‘lishi kuzatiladi. Bemorlarda oshqozon-ichak tizimida poliplar rivojlanishi ehtimoli yuqori bo‘ladi.
Bu poliplar odatda ingichka ichakda uchraydi, ammo ba’zida oshqozon, yo‘g‘on ichak yoki boshqa ichki organlarda ham paydo bo‘lishi mumkin. Ular ko‘pincha yaxshi tuzilishga ega bo‘lib, dastlab xavfsiz hisoblanadi, ammo vaqt o‘tishi bilan xavfli o‘smalarga aylanishi mumkin.
Kasallikning asosiy sababi STK11 (LKB1) genidagi mutatsiyadir. Bu mutatsiya autosomal dominant tarzda ota-onadan farzandga o‘tadi, ya’ni ota yoki onalardan biri kasal bo‘lsa, farzandda ham sindrom paydo bo‘lish ehtimoli 50 foizni tashkil etadi.
Mutaxassislar “Peyts–Yegers” sindromining eng katta xavfi sifatida bir qator onkologik kasalliklar, jumladan oshqozon osti bezi, ichak, oshqozon, ko‘krak, tuxumdon, bachadon bo‘yni va moyak saratonlarini ko‘rsatmoqda. Kasallik belgilari orasida qorin og‘rig‘i, ichakning to‘siqlanishi yoki ich qotishi, qon ketishi natijasida anemiya va tez charchash holatlari mavjud.
Ba’zi bemorlarda og‘izdagi dog‘lar va poliplar bolalikdan boshlab sog‘liq muammolariga sabab bo‘ladi. Tashxis qo‘yishda endoskopiya, kolonoskopiya, kapsula endoskopiyasi va genetik tahlillar muhim ahamiyatga ega.
Davolashda poliplarni endoskopik yoki jarrohlik yo‘li bilan olib tashlash, muntazam skrining va profilaktik choralar zarur hisoblanadi. Mutaxassislar ota-onalarni bolalarda noodatiy dog‘lar yoki og‘riqlar paydo bo‘lganda zudlik bilan shifokorga murojaat qilishga chaqirmoqda.
Erta tashxis va doimiy nazorat kasallikning og‘ir oqibatlarini oldini olishda muhim omil hisoblanadi.
