Buyuk Britaniyadagi Uorik universiteti olimlari tibbiyot sohasida muhim yangilikni taqdim etdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Ular olmos asosidagi ixcham va portativ sensor yordamida saraton metastazlarini aniqlashning yangi usulini ishlab chiqdi. Ushbu tadqiqot “Physical Review Applied” jurnalida chop etildi.
Saraton hujayralari faqat asosiy o‘smani zararlamasdan, limfa tizimi orqali boshqa a’zolarga ham tarqaladi. Shuning uchun limfa tugunlarining holatini aniqlash juda muhimdir, chunki bu shifokorlarga davolash yo‘lini to‘g‘ri belgilashda yordam beradi.
Hozirgi kunda bu jarayonda radioaktiv markerlar yoki maxsus bo‘yoqlardan foydalaniladi. Biroq radiofarmatsevtik moddalar har bir klinikada mavjud emas, bo‘yoqlar esa ba’zi bemorlarda allergik reaksiyaga sabab bo‘lishi mumkin.
Uorik universiteti fiziklarining yangi sensor qurilmasi esa boshqacha usulni taklif qiladi. Bu sensor NV-markazlar asosida ishlaydi, ya’ni azot atomlari va kristall panjaradagi nuqsonlardan tashkil topgan bo‘lib, eng kichik magnit maydon o‘zgarishini aniqlay oladi.
Qurilma temir oksidi nanopartikullari mavjud bo‘lgan maxsus magnit suyuqlikka reaksiya ko‘rsatadi. Bu texnologiya yordamida o‘sma limfa tugunlariga tarqalganini aniq aniqlash va jarrohlik paytida ushbu tugunlarni aniq olib tashlash mumkin.
Tadqiqot muallifi Aleks Nyumanning so‘zlariga ko‘ra, sensor bosh qismi faqat 10 millimetrgacha ixchamlashtirilgan, bu esa endoskopiya va laparoskopiya jarayonlarida qo‘llash uchun juda qulaydir. Qurilmada 0,5 millimetr kub hajmdagi mikro-olmos va kichik doimiy magnitdan foydalaniladi, shuning uchun qo‘shimcha katta elektronika talab qilinmaydi.
Shu sababli shifokorlar yangi texnologiyani yuqori baholamoqda. Koventri va Uorik shifoxonasi jarrohi Styuart Robertsonning ta’kidlashicha, u ko‘krak bezi saratoni davosida muntazam ravishda magnitli navigatsiya usulidan foydalanadi, bu an’anaviy usullarga qaraganda samaraliroqdir.
Uorik universiteti bilan hamkorlikda texnologiyani yanada rivojlantirish muhimdir. Mutaxassislar fikricha, kelajakda ushbu sensor o‘pka, jigar, ichak va qizilo‘ngachdagi turli o‘smalarni aniqlashda ham qo‘llanilishi mumkin.
Bu esa saraton kasalligini aniqlash va davolashda yangi davrni boshlab beradi.
