2022 yilda Rossiya bilan boshlangan keng ko‘lamli urushdan so‘ng Ukraina aholisi sezilarli darajada kamaydi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
2024 yil o‘rtalariga kelib Kiyev nazoratidagi hududlarda aholining soni 40 milliondan 31,1 millionga tushdi. Ya’ni, atigi ikki yarim yil ichida mamlakat aholisi taxminan 10 million kishiga kamaydi.
Bu ko‘rsatkichlar Ukraina mustaqilligini e’lon qilgan 1990 yillardan buyon aholi sonining 50 milliondan oshganini inobatga olganda, katta o‘zgarish hisoblanadi. Mutaxassislar aholi kamayishining asosiy sababini urush tufayli yuz minglab ukrainaliklarning mamlakatni tark etishida ko‘rishmoqda.
Hozirda 5 milliondan ziyod fuqarolar asosan Polsha, Germaniya, Chexiya, Italiya va Ispaniya kabi Yevropa davlatlarida vaqtinchalik yoki doimiy yashamoqda. Har yili muhojirlarning bir qismi vatanga qaytishni istasa-da, ayniqsa chaqiruv yoshidagi erkaklar soni keskin kamaymoqda.
Rasmiylar aholini ish, uy-joy bilan ta’minlash va imtiyozli dasturlar orqali qaytishga rag‘batlantirishga harakat qilmoqda. Biroq millionlab ukrainaliklar boshqa mamlakatlarda yangi hayot qurishni davom ettirmoqda.
Frontga yaqin hududlarda aholi kamayishi eng ko‘p kuzatilmoqda. Donetsk, Lugansk, Xerson, Zaporoje va Xarkov viloyatlarida aholi katta qismini yo‘qotgan, jang chizig‘i yaqinidagi shahar va qishloqlarda esa asosan keksa yoshdagilar qolmoqda.
Urush, doimiy stress va zaiflashgan tibbiy xizmatlar tufayli o‘lim ko‘rsatkichlari ham oshgan. 2023 yilda taxminan 495 ming o‘lim qayd etilgan bo‘lib, bu urushdan oldingi davrga nisbatan uchdan bir baravar ko‘p va tug‘ilish darajasidan uch baravar yuqoridir.
Shu yil mamlakat tarixida eng kam bola tug‘ildi — 180 ming nafar. Aholi qarishi ham sezilmoqda, 18 yoshgacha bo‘lgan bolalar ulushi 15 foizni, 60 va undan katta yoshdagilar esa 27 foizni tashkil qilmoqda.
2024 yilda hukumat 2040 yilgacha demografik rivojlanish strategiyasini va 2024-2027 yillarga mo‘ljallangan rejasini tasdiqladi. Ammo tug‘ilganlik uchun beriladigan to‘lovlar inflyatsiya tufayli qadrsizlanmoqda, infratuzilma loyihalari esa sekin amalga oshmoqda.
Ma’lumotlarga ko‘ra, hozirgi tendensiyalar davom etsa, 2041 yilga kelib Ukraina aholisi yana 10 millionga kamayib, taxminan 29 million kishiga tushishi mumkin. Aholi sonining o‘sishi faqat urush tugagach, muhojirlar vatanga qaytib, tug‘ilish ko‘payib, mamlakatda munosib yashash sharoitlari yaratilganda ta’minlanadi.
