Tibbiyot sohasida yangi tarixiy yutuq qayd etildi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
67 yoshli amerikalik bemor Tim Endryusga genetik jihatdan o‘zgartirilgan cho‘chqadan olingan buyrak ko‘chirib o‘tkazildi. Ushbu organ bilan bemor olti oydan ortiq vaqt yashab kelmoqda.
Bu hodisa ksenotransplantatsiya, ya’ni hayvon organlarini inson tanasiga ko‘chirish sohasida katta yutuq sifatida baholanmoqda. Nufuzli Nature jurnali bu haqda ma’lumot berdi.
Endryu terminal buyrak yetishmovchiligi bilan og‘ridi va ikki yildan ortiq vaqt dializ muolajasiga muhtoj edi. Joriy yil yanvar oyida o‘tkazilgan amaliyotdan so‘ng u dializsiz yashash imkoniga ega bo‘ldi.
Mutaxassislar bu natijani ksenotransplantatsiyaning eng muhim qadamlaridan biri deb hisoblamoqda. Bu jarayon Massachusets shtatining Kembrij shahrida joylashgan eGenesis biotexnologiya kompaniyasi tomonidan tayyorlangan genetik modifikatsiyalangan cho‘chqa buyragi yordamida amalga oshirildi.
Buyrakda rad etish xavfini kamaytirish uchun ayrim antigenlar olib tashlangan, inson genlaridan yettita gen qo‘shilgan, bu esa yallig‘lanish va qon ketish ehtimolini pasaytiradi. Shuningdek, cho‘chqa genomida mavjud retroviruslar faolsizlantirilgan.
Avstraliyalik transplantatsiya mutaxassisi Ueyn Xotornning ta’kidlashicha, olti oy davomida bemorning buyrakni rad etmasligi ajoyib natija hisoblanadi. Bu davr eng xavfli hisoblanadi, chunki asoratlar va immun tizimining organni rad etishi mumkin.
Agar bemor bir yildan ortiq yashasa, bu tibbiyotda yangi bosqich bo‘ladi. Ilgari ham shunga o‘xshash amaliyotlar o‘tkazilgan.
Masalan, 53 yoshli amerikalik Tovana Luniga cho‘chqa buyragi ko‘chirib o‘tkazilgan, u to‘rt oy va to‘qqiz kun yashagan, ammo keyinchalik organ rad etilgani uchun olib tashlangan. Tim Endryusning holati esa ancha muvaffaqiyatli kechmoqda.
Tibbiy mutaxassislar fikricha, ksenotransplantatsiya kelajakda millionlab insonlarning hayotini saqlab qolishda muhim rol o‘ynashi mumkin. Hozirda organ transplantatsiyasiga muhtoj bemorlar soni katta, ammo donor organlar yetishmayapti.
Cho‘chqa a’zolaridan foydalanish esa inson salomatligini saqlashda yangi imkoniyatlar ochadi.
