Oxirgi bir yil ichida Jammu va Kashmir hududida terrorizmning geografiyasi va uslubi sezilarli darajada o‘zgardi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Eng jiddiy voqea 2025-yil 22-aprelda Pahalgam yaqinida yuz berdi, unda hujumchilar 26 nafar turistni o‘ldirdi. Hindiston Tashqi ishlar vazirligi kotibining bayonotiga ko‘ra, ushbu hujumni Pokistonda joylashgan “Lashkar-e-Tayyiba” tashkiloti a’zolari amalga oshirgan, ular boshqa nom ostida faoliyat yuritgan.
Bu hujumlarning asosiy maqsadi turizm sohasiga zarar yetkazish hamda diniy adovatni kuchaytirish edi. Xususan, 2024-yil 9-iyunda Reasi tumanida avtobusga qilingan hujumda hind ziyoratchilariga qarata o‘t ochilgan va transport vositasi yo‘l chetiga ag‘darilgan edi.
Ikkala voqea ham mojaroni diniy asosda chuqurlashtirish va oddiy aholini qo‘rqitishga qaratilganligini ko‘rsatadi. Geografik jihatdan ham o‘zgarishlar yuz berdi.
Ko‘p yillar davomida asosiy jang maydoni Kashmir vodiysi bo‘lsa, 2024–2025-yillarda hujumlar ko‘proq Pir Panjal tog‘lari janubidagi Jammuning Rajuri, Punch va Doda hududlariga ko‘chdi. Bu hududlardagi o‘rmonzorlar, tog‘ yo‘llari va tarqoq qishloqlar kichik guruhlarga yashirinib harakatlanishga qulay sharoit yaratmoqda.
Hisobotlarda aynan Jammuda xavfsizlik kuchlariga qarshi hujumlar sonining oshgani qayd etilgan. Masalan, 2024-yil 16-iyulda Dodada yuz bergan jangda to‘rt hind armiyasi askari halok bo‘ldi.
2025-yilda ham shunday to‘qnashuvlar davom etdi. Terrorchilar yangi sharoitlarga moslashib, kichik, yaxshi tayyorgarlik ko‘rgan guruhlar bilan kechqurungi zasadalar uyushtirmoqda, qisqa muddatli otishmalar o‘tkazib, tezda o‘rmonga yashirinib ketmoqda.
Ularning qo‘lga kiritgan qurollari orasida AQShda ishlab chiqarilgan M4 avtomatlari va bronejiletni tesha oladigan zamonaviy o‘q-dorilar mavjud. Mutasaddilarning aytishicha, bu qurollar chegaradan o‘tuvchi kanallar orqali yetkazilmoqda.
2024-yilda Katua va Punchdagi voqealarda ham shunga o‘xshash ma’lumotlar qayd etilgan. Pahalgam voqeasida esa hujumchilarning maqsadi boshqalarga qo‘rquv uyg‘otish va turizm mavsumini izdan chiqarish bo‘ldi.
Hukumat bayonotiga ko‘ra, bu hujum qasddan boshqarilgan o‘q otishlar shaklida amalga oshirildi. O‘tgan yili hududga 23 million sayyoh tashrif buyurgan.
BMT Xavfsizlik Kengashi ham bu zo‘ravonlikni qoralab, hujumni rejalashtirganlar va moliyalashtirganlarni javobgarlikka tortishga chaqirdi. Fuqarolarga qaratilgan hujumlar ham ko‘paymoqda.
2024-yil oktyabrda tunnel qurilishi yaqinida yetti kishi o‘ldirildi, ularning oltitasi muhojir mehnat muhojirlari edi. Bu esa mehnat muhojirlarining asosiy nishonlarga aylanganini ko‘rsatadi.
Shuningdek, 2024-yilda Dodada va 2025-yilda Kulgamda xavfsizlik xodimlari ham halok bo‘ldi. Ziyoratchilar va turistlar 2024-yilda Reasida, 2025-yilda esa Pahalgamda hujumga uchradi.
Terrorchi guruhlarning ko‘pchiligi Pokistonda joylashgan tashkilotlarning turli frontlari va soxta nomlari ostida faoliyat yuritmoqda. Masalan, “The Resistance Front” (TRF) Pahalgamdagi hujumni o‘z zimmasiga oldi, ammo keyinchalik bosim ostida sukut saqlay boshladi.
2025-yil iyul oyida AQSh TRFni xorijiy terrorchi tashkilot deb e’lon qildi. Hindiston bu qarorni qo‘llab-quvvatladi, chunki unda kurashdagi dalillar mavjud.
Hindiston so‘nggi bir yil ichida qat’iy va ko‘p qirrali choralar ko‘rdi. Pahalgam voqeasidan so‘ng xavfsizlik tizimi yangi usullarni joriy qilib, 2025-yil may–iyun oylarida bir qator muvaffaqiyatli operatsiyalar o‘tkazdi.
Hokimiyat ayniqsa “yumshoq nishon”larni himoya qilishga e’tibor qaratdi. Masalan, 2025-yil Amarnat ziyorati uchun yo‘llar vaqtincha “uch
