Afg‘oniston tashqi ishlar vaziri Amir Xon Muttaqiy O‘zbekiston va Tojikistonga murojaat qildi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
U 2021-yil avgustida toliblar hokimiyatni egallaganidan so‘ng, afg‘on harbiy uchuvchilari bir nechta vertolyotlarni mamlakatdan olib chiqib, qo‘shni davlatlarga olib ketganini ta’kidladi. Muttaqiy Kobulda o‘tkazilgan uchrashuvda ushbu harbiy texnikani afg‘on xalqiga qaytarish zarurligini bildirdi.
Vazirning so‘zlariga ko‘ra, bu vertolyotlar faqat gumanitar maqsadlarda ishlatiladi va xalq manfaatlariga xizmat qiladi. Oldinroq, 8 sentyabr kuni Afghanistan International nashri O‘zbekiston yaqin kunlarda 2021-yilda olib chiqilgan 57 ta harbiy vertolyotni Afg‘onistonga qaytarishi mumkinligi haqida xabar bergan edi.
11 sentyabrda The Kabul Times gazetasi tolibon hukumati vakili Zabihullo Mujohidning O‘zbekiston ushbu aviatexnikalarni qaytarishga rozilik bildirgani haqidagi so‘zlarini e’lon qilgan. Shunga qaramay, O‘zbekiston Tashqi ishlar vazirligi bu ma’lumotni rad etdi.
Matbuot kotibi Ahror Burxonov tarqatilayotgan xabarlar haqiqatga to‘g‘ri kelmasligini, O‘zbekistonning mavqei o‘zgarmaganini va bunday ma’lumotlarning yolg‘on ekanini ta’kidladi. Rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, 2021-yilda Afg‘onistonda hokimiyat almashgan paytda, avvalgi rejim harbiylari O‘zbekistonga 46 ta havo texnikasi, jumladan 22 samolyot va 24 vertolyotni olib qochgan.
Shu vaqtdan beri Afg‘oniston muvaqqat hukumati bir necha bor ushbu texnikani qaytarishni talab qilmoqda. Biroq Toshkent hukumati bu aviatexnikalar AQSH mulki ekanini va ularni qaytarish imkoniyati yo‘qligini bildiradi.
2024-yil avgustida AQSHning O‘zbekistondagi elchisi Jonatan Henik bu masalada kelishuvga erishilganini ma’lum qildi. U samolyot va vertolyotlar O‘zbekiston hududida qolishini, chunki ular hech qachon afg‘onlarga tegishli bo‘lmaganini ta’kidladi.
2025-yil fevralida e’lon qilingan ma’lumotlarga ko‘ra, Black Hawk turkumidagi 7 ta vertolyot AQSHga qaytarilgan, qolganlari esa O‘zbekistonda saqlanmoqda. Hozirda bu masala atrofidagi munozaralar davom etmoqda, Afg‘oniston hukumati esa qo‘shni davlatlardan aniq javob kutmoqda.
