Suriya poytaxti Damashqdagi sud joriy yil sentyabr oyida mamlakatning sobiq prezidenti Bashar Asadga nisbatan rasmiy hibsga olish orderini chiqardi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi.
Bu haqda mahalliy va xalqaro ommaviy axborot vositalari xabar berdi. Ayblovlar 2011-yilda Suriyaning Dar’a viloyatida boshlangan va keyinchalik butun mamlakatni qamrab olgan qonli to‘qnashuvlar bilan bog‘liqdir.
O‘sha yilning bahorida yuzaga kelgan tinch namoyishlarni kuch bilan bostirish natijasida yuzlab tinch aholi halok bo‘lgan, bu esa Suriyada o‘n yillik qattiq urushlarga sabab bo‘lgan. Suriya davlat axborot agentligining ma’lumotiga ko‘ra, qurbonlarning oilalari va yaqinlari sudga rasmiy da’vo bilan murojaat qilgan.
Bashar Asad qasddan odam o‘ldirish, aholini qiynoqqa solish va noqonuniy ravishda erkinlikdan mahrum qilishda ayblanmoqda. Suriya Oliy sudi hibsga olish orderi Interpol orqali uni xalqaro qidiruvga berish imkonini ham yaratishini ma’lum qildi.
Bu qaror uning ustidan ish yuritish jarayonining yangi va jiddiy bosqichga o‘tganidan dalolat beradi. 2011-yilda Dar’adagi namoyishlar dastlab tinch talablar bilan o‘tkazilgan bo‘lsa-da, armiyaning kuch bilan aralashuvi va o‘t ochilishi natijasida ko‘plab odamlar halok bo‘lgan.
Bu voqealar keyinchalik Suriyada keng ko‘lamli fuqarolik urushining boshlanishiga sabab bo‘lgan. Bashar Asad 2000-yildan 2024-yilgacha Suriyani boshqargan, ammo o‘tgan yil dekabr oyida isyonchilar hokimiyatga kelgach, Rossiyaga qochib ketgan.
U va oilasi Moskvadan siyosiy boshpana olgan. Fransiya sudlari ham Bashar Asadga nisbatan bir necha bor qarorlar chiqargan.
Xususan, 2013-yilda kimyoviy qurol ishlatish bilan bog‘liq ish doirasida hibsga olish orderi berilgan, ammo Asadning prezident sifatidagi daxlsizligi sabab qaror bekor qilingan edi. Faqat 2025-yil yanvar oyida, u hokimiyatdan chetlatilgach, Fransiyada ham insoniyatga qarshi jinoyatlar bo‘yicha hibsga olish orderi chiqarildi.
Shuningdek, xalqaro huquqni himoya qiluvchi tashkilotlar Asad rejimiga qarshi yillar davomida jiddiy ayblovlarni ilgari surgan. “Sednaya” qamoqxonasida 2011–2018-yillarda qiynoqlar, tibbiy yordamdan mahrum qilish va ochlik sababli 30 mingdan ortiq mahbus halok bo‘lgani qayd etilgan.
Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiy ham ushbu yangilikka munosabat bildirib, Asadning Moskvada yashirinib yurgani va turli jinoiy tuzilmalar bilan aloqada ekanini ta’kidladi. Zelenskiy bunday vaziyatni “jazosizlik poytaxtida dunyoning eng yirik jinoyatchilari panoh topayotgani” deb atadi.
Shu tariqa, Suriyani chorak asrdan ortiq boshqargan Bashar Asad tarixiy javobgarlik bosqichiga yaqinlashmoqda. Unga qo‘yilayotgan ayblovlar inson huquqlari va xalqaro adolat uchun muhim sinov bo‘lib qolishi kutilmoqda.
