AQShda hukumat faoliyati vaqtinchalik to‘xtagan paytda, mamlakat mudofaa tizimiga kutilmagan holda anonim manba orqali moliyaviy yordam ko‘rsatildi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi.
Politico nashrining xabariga ko‘ra, Pentagon 130 million dollar miqdoridagi xayriya mablag‘ini qabul qilganini tasdiqladi. Mudofaa vazirligi vakili Shon Parnellning ma’lum qilishicha, mablag‘ davlat tomonidan emas, balki xususiy shaxs tomonidan taqdim etilgan.
Ushbu pul asosan harbiy xizmatchilarning oylik maoshlarini to‘lashga yo‘naltiriladi. Xayriya qilgan shaxsning kimligi oshkor qilinmadi, hatto uning AQSh fuqarosi ekanligi yoki yo‘qligi haqida ham ma’lumot berilmadi.
Mavjud qonunlarga ko‘ra, harbiylar yoki ularning oilalari foydasiga qilingan 10 ming dollardan ortiq xayriyalar etika komissiyasi tomonidan tekshirilishi zarur. Bu tekshiruv orqali donorning manfaatlari davlat qarorlariga ta’sir qilmasligi kafolatlanadi.
AQSh prezidenti Donald Tramp o‘z chiqishida ushbu xayriya haqida bilishini bildirdi, ammo donor ismini oshkor qilmadi. U pul “do‘stlik va hamdardlik hissi” bilan berilganini ta’kidladi.
Shuningdek, Tramp hukumat ishining to‘xtashi uchun yana bir bor Demokratik partiyani aybladi. Ma’lumotlarga ko‘ra, berilgan mablag‘ barcha harbiylarning maoshini to‘liq qoplamaydi.
Oktyabr oyining birinchi yarmida Pentagon maoshlar uchun taxminan 6,5 milliard dollar sarflagan. Kelasi hafta Kongress ushbu masala bo‘yicha yangi qonun loyihalarini ko‘rib chiqishi kutilmoqda.
1-oktyabrdan boshlab AQShda yangi moliyaviy yil uchun byudjet qabul qilinmagani sababli bir qator davlat idoralari ishini to‘xtatgan. Ushbu holat mamlakatda “shatdaun” deb ataladi.
Hukumatdagi kelishmovchiliklar asosan kambag‘allar uchun tibbiy sug‘urta dasturi — “Obamacare”ni moliyalashtirish bo‘yicha yuzaga kelgan. Demokratlar ushbu dasturni himoya qiladi, respublikachilar esa uni qisqartirish tarafdori.
Shatdaun sababli bir qator vazirliklarda qisqartirishlar amalga oshirildi. Adliya vazirligi ma’lumotiga ko‘ra, 4200 dan ortiq davlat xizmatchisi ishdan bo‘shatilgan, jumladan moliya, sog‘liqni saqlash va ta’lim sohalarida.
Shu bilan birga, Tramp mudofaa vaziriga harbiylarning maoshini hukumat faoliyati to‘xtaganiga qaramay ta’minlashni buyurdi. Oxirgi shatdaun holati 2018-yil oxirida yuz bergan edi.
O‘shandagi 35 kunlik byudjet to‘sig‘i AQSh tarixidagi eng uzoq shatdaun sifatida qayd etilgan. Uning sababi Trampning Meksika bilan chegarada devor qurish uchun katta mablag‘ ajratish talabidir.
Bu safargi holatda esa eng qiziq jihat — Pentagonning anonim xayriya qabul qilganidir. AQShda bunday miqdordagi xususiy moliyaviy yordam hukumat tizimida ilk bor qayd etilmoqda va bu nafaqat siyosiy, balki huquqiy savollarni ham keltirib chiqardi.
Mutaxassislar fikricha, ushbu holat davlat moliyaviy barqarorligi yuzasidan jiddiy signal bo‘lishi mumkin. Xususiy shaxslar tomonidan davlat tizimlariga moliyaviy yordam ko‘rsatish tendensiyasi kelajakda yangi siyosiy bahslarning asosiga aylanishi ehtimoldan holi emas.
