So‘nggi vaqtlarda Osiyoning turli mamlakatlarida Xitoy bilan bog‘liq masalalar jamoatchilik e’tiborini tortmoqda. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi.
Bu jarayon mintaqaviy muammolarni hal qilishda xalqaro munosabatlarga ta’sir ko‘rsatmoqda. Qozog‘istonda 2024-yil iyul oyida Xitoy chegarachilari bilan yuz bergan to‘qnashuv natijasida bedarak yo‘qolgan Alimur Turganbayning ishi jamoatchilik muhokamasiga sabab bo‘ldi.
Inson huquqlari tashkilotlari qo‘shimcha holatlar haqida xabar berib, chegara masalalariga e’tibor qaratmoqda. Nepalda Xitoy rahbarining portreti topilishi bilan bog‘liq namoyishlar kuzatildi.
Filippinda esa Skarboro sohilidagi dengiz hodisalari jamoatchilik o‘rtasida xavotir uyg‘otdi. Janubiy Koreyada ichki siyosiy jarayonlarga tashqi ta’sir muhokama qilindi.
Ayrim ma’lumotlarga ko‘ra, Xitoyning diplomatik aloqalari bu jarayonlarda ma’lum darajada rol o‘ynagan bo‘lishi mumkin, ammo bu tasdiqlanmagan. Yevropada ham Xitoyning faoliyati bo‘yicha choralar ko‘rilmoqda.
Fransiya ichki razvedka xizmatlari Xitoyning norasmiy "politsiya stansiyalari" sifatida atalgan joylarni yopdi. Bu stansiyalar diaspora jamoalarini kuzatishda faoliyat yuritgan deb taxmin qilinmoqda.
Shuningdek, Tayvan masalasi bo‘yicha kuzatuvlar davom etayotganiga ishora qilindi. Xitoyning xalqaro aloqalari bilan bog‘liq muammolar G7 davlatlari tomonidan ham muhokama qilinmoqda.
Ular transchegaraviy bosimning suverenitet va inson huquqlariga ta’siri haqida xavotir bildirdi. Qozog‘iston, Nepal va Filippindagi voqealar mintaqada Xitoyning faoliyatiga nisbatan kengroq e’tiborni aks ettiradi.
Tahlilchilar fikricha, bu hodisalar kelgusida Osiyo-Tinch okeani mintaqasidagi diplomatik munosabatlarga ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
