AQShda sun’iy intellekt sohasida faoliyat olib borayotgan yirik texnologiya kompaniyalariga qarshi yangi da’vo arizasi kiritildi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi.
“The New York Times” jurnalisti va “Bad Blood” kitobi muallifi Jon Karreyru besh nafar yozuvchi bilan birgalikda federal sudga murojaat qildi. Bu haqda “Reuters” axborot agentligi xabar berdi.
Da’vo arizasida OpenAI, Google, xAI, Meta, Anthropic va Perplexity kabi sun’iy intellekt sohasidagi yetakchi kompaniyalar javobgar sifatida ko‘rsatilgan. Mualliflar ushbu kompaniyalarni chat-botlar va boshqa intellektual xizmatlarni yaratishda katta til modellarini o‘qitish uchun mualliflik huquqi bilan himoyalangan kitoblardan ruxsatsiz foydalanganlikda ayblamoqda.
Da’vogarlarning ta’kidlashicha, ularning asarlari hech qanday rozilik olinmasdan va moliyaviy kompensatsiya to‘lanmasdan ishlatilgan. Bu holat intellektual mulkni himoya qilishga oid qonunlarga zid ekani qayd etilgan.
Mualliflar bu muammoni tizimli muammo sifatida baholamoqda. E’tiborli jihati shundaki, da’vo jamoaviy emas, alohida tartibda kiritilgan.
Mualliflarning fikricha, jamoaviy da’volar ko‘pincha ijodkorlarning manfaatlarini emas, balki yirik korporatsiyalarning pozitsiyalarini kuchaytirishga xizmat qiladi. Shu sababli ular mustaqil ravishda huquqiy kurash olib borishni afzal ko‘rgan.
Da’vo materiallarida yana bir muhim masala ko‘tarilgan: ilgari Anthropic kompaniyasi ayrim huquq egalari bilan 1,5 milliard dollarlik litsenziya shartnomasi tuzgan. Biroq mualliflar bu kabi bitimlar umumiy muammoni hal etmaydi, aksincha, kitoblardan litsenziyasiz foydalanish amaliyoti davom etayotganini ta’kidlashmoqda.
“Reuters” ma’lumotiga ko‘ra, Jon Karreyru bilan birgalikda sudga murojaat qilgan boshqa besh muallifning shaxsi hozircha oshkor qilinmagan. Mutaxassislar ushbu ishni muhim huquqiy pretsedent sifatida baholashmoqda.
Agar sud mualliflar foydasiga qaror chiqarsa, bu kelgusida sun’iy intellektni o‘qitish qoidalariga va neyron tarmoqlar uchun kontent litsenziyalash amaliyotiga ta’sir ko‘rsatishi kutilmoqda. Xulosa qilib aytganda, bu da’vo nafaqat alohida ijodkorlar, balki butun ijodiy soha uchun muhim sinov bo‘lishi mumkin.
Sun’iy intellekt rivojlanayotgan bir davrda intellektual mulk masalasi yana dolzarb mavzu sifatida kun tartibiga chiqmoqda.
