Rossiya prezidenti Vladimir Putin so‘nggi haftalarda xalqaro siyosat maydonida kutilmagan qadam tashladi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Uning tashabbusi yadroviy masalalarda yangi davr boshlanishiga sabab bo‘lishi mumkin. Axios nashrining xabar berishicha, muzokaralarga yaqin manbalar Putinning Donald Tramp va Eron rasmiylariga shaxsan murojaat qilgani haqida ma’lumot berishgan.
Rossiya rahbari Tehronni uranni boyitishdan butunlay voz kechishga chaqirgan. Oldin Moskva Eronning yadroviy dasturini doim himoya qilib kelayotgandi.
Rossiya rasmiylari Tehronning uranni boyitish huquqini xalqaro maydonda qo‘llab-quvvatlagan. Ammo Isroil va Eron o‘rtasida yuz bergan 12 kunlik qurolli to‘qnashuvlardan so‘ng Kremlning pozitsiyasi keskin o‘zgardi.
Nashrga ko‘ra, Putin urushdan keyin shaxsan Eron rahbarlari bilan bog‘lanib, yadroviy dasturdan voz kechish zarurligini ta’kidlagan. Bu nafaqat Rossiyaning pozitsiyasi, balki global xavfsizlik uchun muhim qaror sifatida qabul qilinmoqda.
Bundan tashqari, Moskva Isroil hukumatiga ham bu haqda ma’lumot bergan. Isroilning yuqori martabali rasmiylaridan biri: “Biz Putinning Eronga bergan xabarini bilamiz”, degan fikrni bildirgan.
Eslatib o‘tish joizki, 13 iyun kuni Isroil Eronning yadroviy obyektlari va yuqori martabali amaldorlariga qarshi keng ko‘lamli hujum uyushtirgan. Bunga javoban Eron Isroil hududini ballistik raketalar bilan o‘qqa tutgan.
22 iyun kuni esa AQSh Eronning bir nechta yadroviy obyektlariga havodan zarba bergan. Ikki kundan so‘ng tomonlar o‘t ochishni to‘xtatish rejimini e’lon qilgan.
Rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, Isroil zarbalari oqibatida 935 nafar eronlik halok bo‘lgan. Eronning javob zarbalari esa 28 nafar isroillikning hayotiga zomin bo‘lgan.
Shu voqealar fonida AQSh prezidenti Donald Tramp Eronning yadroviy dasturi “yangidan to‘xtatildi” deb e’lon qilgan. Biroq AQSh ommaviy axborot vositalari bu fikrga shubha bilan qarab, dastur faqat vaqtincha orqaga surilganini ta’kidlamoqda.
Tramp esa bunday fikrlarni “soxta yangiliklar” deb atagan. Hozirgi muzokaralar va bosimlar davom etayotgan jarayonda Eron yadroviy dasturdan voz kechishga tayyor yoki yo‘qligi muhim savol bo‘lib qolmoqda.
Rossiya va AQShning yagona pozitsiyasi bu masalani hal qilishda asosiy rol o‘ynashi mumkin. Yadroviy xavfsizlik yana xalqaro siyosatning markaziy mavzusiga aylangan.
