O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining ma’lumotlariga ko‘ra, mamlakat aholisining deyarli 60 foizi mehnat bozorining faol qatnashchilari hisoblanmaydi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
Bu degani, 22,5 million kishi mehnat bozoriga jalb etilmagan, ularga maktab o‘quvchilari, nafaqaxo‘rlar va imkoniyati cheklangan shaxslar kiradi. Shu bilan birga, Bandlik va kambag‘allikni qisqartirish vazirligining ma’lumotlariga ko‘ra, 2025 yil 1 iyul holatiga ko‘ra, mamlakatda rasmiy ravishda 14,6 million kishi ish bilan ta’minlangan bo‘lib, ishsizlik darajasi 800 ming kishini tashkil etadi.
Mehnat bozoridan tashqarida qolgan aholi orasida 12 million kishi mehnatga layoqatli yoshda bo‘lishi muhim ahamiyatga ega. Bu esa mamlakat aholisi orasida taxminan olti nafar har o‘ndan to‘rt nafari mehnat bozorida faol emasligini ko‘rsatadi.
O‘zbekiston aholisi sonining o‘sishi davom etayotgan bir paytda, ayniqsa yoshlar ulushi ko‘paymoqda. Mutaxassislar ta’kidlaganidek, demografik o‘sish kelajakda mehnat bozoriga bosimni kuchaytirishi mumkin.
Bu esa bir tomondan iqtisodiy o‘sish uchun katta imkoniyat yaratadi, boshqa tomondan esa hukumat oldida yangi ish o‘rinlarini yaratish masalasini dolzarb muammo sifatida qo‘yadi. Markaziy bank tahlillariga ko‘ra, mehnatga layoqatli aholi sonining o‘sish sur’ati nisbatan sekin bo‘lsa-da, ishchi kuchiga bo‘lgan talab sezilarli darajada oshmoqda.
Bu nomutanosiblik ish bilan bandlik darajasi, ish haqi va umumiy iqtisodiy holatga bevosita ta’sir qilmoqda. Masalan, 2022 yilda mehnatga layoqatli yoshdagi aholi (15–64 yosh) o‘sish sur’ati 0,8 foizni tashkil etgan bo‘lsa, 2025 yil birinchi choragida bu ko‘rsatkich 1,4 foizga yetib, o‘sish tezlashayotganligini ko‘rsatmoqda.
Shunday qilib, mehnat bozorida yuzaga kelayotgan muammolarni hal etish uchun samarali choralar ko‘rilishi zarur.
