Ilmiy jamoatchilikda yangi ma’lumotlar regenerativ tibbiyot sohasida muhim yutuq yuz berishi mumkinligini ko‘rsatmoqda. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
OpenAI kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan sun’iy intellekt modelining maxsus versiyasi asosiy oqsillarning modifikatsiyalangan shakllarini taklif qildi, bu esa qarish jarayoniga qarshi kurashda yangi yondashuvni yaratishi mumkin. Tadqiqot markazida Yamanaqi faktorlar deb ataladigan to‘rt oqsil guruhi turibdi.
Ushbu oqsillar inson organizmida hujayralarni yoshartirish va regeneratsiya qilish jarayonida asosiy rol o‘ynaydi. Ular nomini olim Shin’ya Yamanaqidan olgan bo‘lib, uning kashfiyoti uchun Nobel mukofoti berilgan.
Bu oqsillar kattalar va ixtisoslashgan hujayralarni pluripotent holatga qaytarish, ya’ni ularni ildiz hujayralarga o‘xshatish imkonini beradi. Ammo tabiiy jarayon juda sekin va samarasi kam.
GPT-4b micro nomli sun’iy intellekt modeli murakkab oqsil tuzilmalarini tahlil qilib, ularning yangi variantlarini ishlab chiqdi. Dastlabki laboratoriya ma’lumotlariga ko‘ra, bu modifikatsiyalangan oqsillar kattalar hujayralarni yosh ildiz hujayralarga aylantirish jarayonini sezilarli darajada tezlashtirdi.
Eng muhim jihatlardan biri hujayralarni qayta dasturlash jarayonining 50 baravar tezlashganidir. Bundan tashqari, yangi usul DNK zararlanishlarini kamaytirishga yordam beradi, bu esa regenerativ tibbiyotda katta muammo hisoblanadi.
DNK zararlanishining yig‘ilishi qarishning asosiy omillaridan biri bo‘lib, ularni zararsiz tuzatish olimlar uchun dolzarb vazifadir. Ilm-fan vakillari ushbu yangilikni nafaqat qarishga, balki yoshga bog‘liq qator og‘ir kasalliklarga qarshi kurashda yangi davr boshlanishi sifatida baholamoqda.
OpenAI va Retro Biosciences biotexnologik startapi hamkorligida insonning sog‘lom umrini o‘n yilga uzaytirish maqsad qilingan. Shu bilan birga, ta’kidlash lozimki, bu ma’lumotlar hozircha dastlabki bosqichda bo‘lib, mustaqil ekspertlar tomonidan tekshirilishi va tasdiqlanishi kerak.
Agar natijalar tasdiqlansa, bu tibbiyot kelajagiga katta ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Yamanaqi faktorlarining 2006 yilda kashf qilinishi haqiqiy inqilob bo‘lib, hujayralarning taqdirini orqaga qaytarish mumkinligini isbotladi.
Ilgari hujayra differentsiatsiyasi bir yo‘nalishda deb hisoblangan va kattalar hujayralar, masalan, teri hujayralari, yosh ildiz hujayralarga qaytishi mumkin emasligi ta’kidlangan edi.
