Rossiyalik o‘qituvchi, Shadrinsk davlat pedagogika universiteti dotsenti Sergey Nikanorov O‘zbekiston o‘rta ta’lim tizimida rus tilining mavqeini mustahkamlashga faol hissa qo‘shmoqda. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
Uning faoliyati Sirdaryo va Farg‘ona viloyatlaridagi maktab o‘quvchilarini qamrab oladi, shuningdek, malaka oshirish markazlarida mahalliy o‘qituvchilar bilan hamkorlik qiladi. U yerda rus tilini chet tili sifatida o‘qitishning zamonaviy metodikalari bilan bo‘lishadi.
Amaliy pedagogik ish bilan bir qatorda, filolog olim sifatida u ilmiy faoliyatga ham katta e’tibor beradi, ayniqsa dolzarb o‘quv qo‘llanmalar yaratishga intiladi. Jurnalistlar bilan suhbatda Nikanorov xalqaro ta’lim loyihalaridagi ishtiroki haqida ma’lumot berdi.
U 2021 yil fevralidan 2025 yil avgustigacha Rossiya ta’lim vazirligi huzuridagi Xalqaro hamkorlik markazi tomonidan boshqariladigan “Rossiyalik o‘qituvchi chet elda” loyihasida faol qatnashganini aytdi. Hozir esa u Germen nomidagi Rossiya davlat pedagogika universiteti tomonidan amalga oshirilayotgan “Klass!
Zur!” loyihasida ishlamoqda. U ta’kidlashicha, rus tilini chet tili sifatida o‘qitish usullari ona tilida gapiruvchilar bilan ishlashdan tubdan farq qiladi.
O‘zbekistonning turli hududlarida o‘quvchilar va o‘qituvchilar duch keladigan asosiy muammo - rus tilida so‘zlashuvchi muhitning deyarli mavjud emasligi hisoblanadi. Maktabdan keyin o‘quvchilar til amaliyotini amalga oshirish imkoniyatidan mahrum bo‘ladi.
Haftasiga faqat ikki akademik soat rus tili darsi o‘quv rejasida belgilangan bo‘lib, bu barqaror til ko‘nikmalarini shakllantirish uchun yetarli emas. Bu esa tilni zarur darajada o‘zlashtirishda jiddiy to‘siq bo‘ladi.
Shuningdek, til grammatikasi sohasidagi asosiy farqlar ham qiyinchilik tug‘diradi. O‘zbek tili turkiy tillarga mansub bo‘lib, unda jins kategoriyasi yo‘q, bu esa rus tilining grammatikasida muhim o‘rin tutadi.
Nikanorovning so‘zlariga ko‘ra, bu mavzu ustida o‘quvchilar beshinchi-solinchi sinfdan boshlab bir necha yil davomida ishlaydi va kerak bo‘lsa, yuqori sinflarda qayta ko‘rib chiqiladi. Jins kategoriyasi o‘rganishda katta sinov hisoblanadi.
U ushbu masalaga alohida e’tibor qaratib kelmoqda va hamkasblari bilan birga bu ishni davom ettirishni rejalashtirmoqda. O‘zbekistonda ta’lim tizimida rus tilini o‘rganish darajasiga qarab turli dasturlar mavjud.
Milliy umumta’lim maktablarida haftasiga ikki soat rus tili darsi ajratilgan. Shu bilan birga, chuqurlashtirilgan o‘qitish maktablari - “rus maktablari” mavjud bo‘lib, ular haftasiga besh soatgacha dars beradi.
Bu ikki turdagi maktablardan o‘quvchilar tizimlar o‘rtasida o‘tishda sezilarli darajada bilim farqi kuzatiladi. Nikanorovning ta’kidlashicha, u asosan milliy maktablarda faoliyat yuritadi.
Hamkorlik muhitiga kelganda, Sergey Nikanorov Rossiyalik mutaxassislarga bo‘lgan munosabatni yuqori baholaydi. U so‘nggi yillarda maktab faoliyatidan tashqari O‘zbekistonning beshta oliy ta’lim muassasasi bilan ham hamkorlik qilganini aytadi.
Har joyda u hamkasblari va talabalar tomonidan samimiy va hurmatga loyiq munosabat bilan kutib olinganini, bu esa qo‘shma loyihalarni rivojlantirishga katta turtki bo‘layotganini ta’kidladi. Ilmiy-metodik faoliyati ham o‘z samarasini bermoqda.
2024 yilda uning O‘zbekistonda rus tili va ta’limini rivojlantirishdagi hissasi Rossiya ta’lim vazirligi tomonidan minnatdorchilik xati bilan e’tirof etildi. 2023 va 2024 yillarda u Guliston pedagogika instituti o‘qituvchisi O.I.
Gizatulina bilan birga “Rus tilidagi og‘zaki xalq ijodi” darsligini nashr etdi. 2025 yilga esa Toshkentdagi bir oliy ta’lim muassasasi o‘qituvchisi M.S.
Axmedova bilan hamkorlikda “Boshlang‘ich sinflarda rus tilini o‘qitish metodikasi” nomli yangi o‘quv qo‘llanmasi chiqarilishi rejalashtiril
