O‘zbekistonda giyohvandlik kasalligi bilan og‘rigan shaxslarning yosh doirasi kamayishi kuzatilmoqda. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
Ayniqsa, dori vositalari orqali yuzaga keladigan "dorixonaviy giyohvandlik" keng tarqalib bormoqda. 2025-yil o‘rtalariga oid rasmiy ma'lumotlarga ko‘ra, mamlakatdagi maxsus tibbiyot muassasalarida taxminan 5000 nafar fuqaro ro‘yxatga olingan.
Shu jumladan, ro‘yxatga olinganlar orasida o‘n yoshli bola ham mavjudligi qayd etilgan. Bu haqda Sog‘liqni saqlash vazirligi bosh narkologi va Respublika maxsus ilmiy-amaliy ruhiy salomatlik markazi direktori Zarifjon Ashurov ma'lum qildi.
Uning so‘zlariga ko‘ra, so‘nggi yillarda sun’iy giyohvand moddalar va dori vositalariga bo‘lgan qaramlik sezilarli darajada oshmoqda. Bu preparatlar ayrim hollarda erkin yoki shartli erkin sotuvda bo‘lmoqda.
Ashurov yoshlar o‘rtasida giyohvandlik ko‘pincha hal etilmagan psixologik muammolar natijasi ekanligini ta'kidladi. Shuningdek, giyohvandlikka qarshi samarali kurash nafaqat tanani detoksikatsiya qilish, balki keng qamrovli psixoterapevtik yordam va ijtimoiy moslashuvni ham o‘z ichiga olishi zarurligini bildirdi.
Bosh narkologning ta’kidlashicha, bugungi kunda giyohvandlik ko‘pincha ruhiy kasalliklar bilan chambarchas bog‘liq. Yosh bemorlar bilan suhbatlarda ular o‘z muammolarining asosiy sababi sifatida yolg‘izlik, yaqinlar tomonidan e’tiborsizlik va oiladagi fikrlariga e’tibor berilmasligini ko‘rsatadi.
O‘tgan yili Milliy giyohvandlik nazorati markazi rahbari Ravshan Mamatov ham dorixonaviy giyohvandlikning keng tarqalishini qayd etib, Markaziy Osiyo davlatlari o‘rtasida bu muammoga qarshi hamkorlikni kuchaytirish zarurligini ta’kidlagan edi. Toshkent hokimi o‘rinbosari Durdona Rahimova ham poytaxt maktab o‘quvchilari orasida sintetik giyohvand moddalar iste’moli ortayotganini tasdiqladi va bu muammoni e’tiborsiz qoldirib bo‘lmasligini bildirdi.
O‘zbekistonda dorixonaviy preparatlar noqonuniy iste’moliga qarshi tizimli kurash bir necha yildan buyon olib borilmoqda. 2019-yil dekabrida kuchga kirgan qaror bilan kuchli ta’sir qiluvchi dori vositalarining faqat shifokor retsepti asosida va ijtimoiy dorixonalar tarmog‘ida sotilishi qat’iy tartibga solindi.
Shu bilan birga, ushbu dorilar ro‘yxati kengaytirilib, unda andante (zalaplon), pregabalin (Lirika) va narkotik ta’sirga ega bo‘lish uchun ishlatiladigan tropikamid ko‘z tomchilari kiritildi. Pregabalin dastlab epilepsiya, neyropatik og‘riq va xavotir buzilishlarini davolash uchun ishlab chiqilgan.
Biroq uning yon ta’siri sifatida yuzaga keladigan ruhiy ko‘tarilish sababli u ko‘plab mamlakatlarda dorixonaviy giyohvandlikning eng xavfli vositalaridan biriga aylangan. Shu bois, ushbu preparatlarni nazorat qilish va ularning noqonuniy iste’moliga qarshi kurash O‘zbekistonda alohida e’tibor talab etmoqda.
