Prezident Shavkat Mirziyoyev raisligida o‘tkazilgan videoselektor yig‘ilishida mamlakat iqtisodiyotining 3 foizini va sanoat mahsulotlarining 14 foizini tashkil etuvchi to‘qimachilik sohasini rivojlantirish va qo‘llab-quvvatlash masalalari muhokama qilindi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
So‘nggi besh yil ichida bu tarmoqda qiymati 3,5 milliard dollar bo‘lgan 396 ta yirik korxona ishga tushirilib, ishlab chiqarish hajmi 10 milliard dollarga yetdi. Hozirda to‘qimachilikda 500 mingdan ortiq kishi band bo‘lib, bu sanoatda ishlovchi aholi sonining beshdan bir qismini tashkil etadi.
Shu bilan birga, ishlab chiqarish va eksport sur’atlarida kamayish kuzatilmoqda. Jahon bozorida paxta narxining 2022 yildan beri tonnasi 3 ming dollardan 1,5 ming dollarga tushishi klasterlar faoliyatiga salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda.
Yig‘ilishda ayrim tadbirkorlarning arzon davlat resurslaridan noto‘g‘ri foydalanib, paxta mahsulotlarini spekulyatsiya qilish bilan shug‘ullanayotgani tanqid qilindi. To‘qimachilik korxonalarining tijorat kreditlari bo‘yicha qarzi 2,2 milliard dollarga yetgan bo‘lib, uning 90-95 foizi xorijiy valyutada hisoblanadi.
Shuningdek, faqat 16 foiz korxonalar xalqaro sertifikatga ega ekanligi qayd etildi. Davlat rahbari bunday sharoitda korxonalarning tashqi bozorda raqobat qila olishi va kreditlarni qaytarishi qiyinligini ta’kidladi.
Shunga ko‘ra, “to‘qimachilikda dolzarb yuz kunlik” dasturi e’lon qilindi. Joriy yilda klasterlarning kredit muddati garov qo‘yish sharti bilan 5 yilga uzaytiriladi va bu davrda faqat asosiy qarz to‘lanadi, foizlar esa qarz to‘liq qoplangandan so‘ng undiriladi.
Bu tadbir yillik 800 milliard so‘m aylanma mablag‘ning klasterlarda qolishini ta’minlaydi. Bundan tashqari, 2022–2023 yil hosili bo‘yicha 377 milliard so‘mlik penya bekor qilinadi, faoliyatini barqarorlashtirish imkoniyati mavjud bo‘lgan 144 ta korxonaning kredit muddati 7 yilgacha uzaytiriladi.
Fermerlarga paxtani o‘z vaqtida yig‘ib olish uchun tonnasiga 1 million so‘m subsidiya beriladi. Korxonalar o‘z mablag‘i hisobidan paxta yetishtirsa yoki xarid qilsa, xomashyo qiymatining 10 foizi qaytariladi.
Bundan tashqari, barcha to‘qimachilik korxonalari uchun ijtimoiy soliq stavkasi 1 foiz qilib belgilanadi, realizatsiya hajmidagi to‘qimachilik ulushi bo‘yicha talab esa 90 foizdan 70 foizga tushiriladi. Yig‘ilishda belgilangan choralar ijrosi ustidan qat’iy nazorat o‘rnatilishi ta’kidlandi.
Prezident Mirziyoyevning so‘zlariga ko‘ra, ushbu qadamlar bozor talablariga moslashish, ishlab chiqarish va eksport salohiyatini mustahkamlash hamda sohani yangi bosqichga olib chiqish uchun muhim ahamiyatga ega. Manba: zamin.uz
