O‘zbekistonda 2026 yil 1 martdan boshlab yaroqlilik muddati o‘tgan mahsulotlarning savdosi texnik jihatdan to‘xtatiladi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi.
Bu qaror iste’molchilar huquqlarini himoya qilish sohasida muhim islohot sifatida qabul qilinmoqda. Prezident Shavkat Mirziyoyev tomonidan 2023 yil 6 oktyabrda imzolangan “Iste’molchilar huquqlarini samarali himoya qilish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarorga asosan, bozorlarda va do‘konlarda muddati o‘tgan mahsulotlarni sotish avtomatik tarzda cheklanadi.
Qarorga muvofiq, 2026 yildan boshlab raqamli yorliqqa ega mahsulotlarning yaroqlilik muddati QR-kod tizimi orqali nazorat qilinadi. Agar mahsulotning muddati o‘tgan bo‘lsa, xarid jarayonida QR-kodni skanerlash orqali to‘lov amalga oshmaydi.
Bu tizim avtomatik ravishda to‘lovni bloklaydi va shunday qilib, muddati o‘tgan mahsulotni sotish yoki xarid qilish imkoniyati yo‘q qilinadi. Hatto sotuvchi yoki kassir mahsulotni qasddan o‘tkazmoqchi bo‘lsa ham, elektron terminal kvitansiyani taqdim etmaydi.
Hozirda O‘zbekistonda raqamli markalash tizimi tamaki mahsulotlari, alkogolli ichimliklar, pivo, maishiy texnika, dori vositalari, tibbiyot buyumlari, suv va alkogolsiz ichimliklarni qamrab olgan. Milliy katalogda 115 mingdan ortiq mahsulot ro‘yxatdan o‘tgan.
Ushbu tizim nafaqat iste’molchi xavfsizligini ta’minlaydi, balki qalbaki va noqonuniy mahsulotlarning aylanmasini kamaytirishga xizmat qiladi. Ekspertlarning fikriga ko‘ra, raqamli nazorat bozorda shaffoflikni oshiradi, ishonchni mustahkamlaydi va sog‘lom raqobat muhitini yaratadi.
Shuningdek, 2025 yil 15 oktyabrdan 2027 yil 1 yanvargacha nodavlat notijorat tashkilotlari ishtirokida maxsus tajriba loyihasi amalga oshiriladi. Ushbu loyiha “sirli xaridorlar” orqali bozordagi holatni sinab ko‘rishni nazarda tutadi.
Bundan tashqari, 2023 yil 1 dekabrdan iste’molchilar murojaatlarini onlayn qabul qiluvchi yangi elektron platforma ishga tushiriladi. Bu platforma fuqarolarga shikoyat va takliflarini tezkor, shaffof va rasmiy tarzda yetkazish imkonini beradi.
Yangi tizim davlat idoralari, tadbirkorlar va jamoatchilik o‘rtasidagi hamkorlikni yanada kuchaytiradi. Natijada, iste’molchilar faqat mahsulot sotib oluvchi sifatida emas, balki bozordagi nazorat jarayonining faol ishtirokchisi sifatida ham faol bo‘lishadi.
Manba: zamin.uz
