Dunyo bo‘ylab keng tarqalgan va og‘riq hamda isitmani kamaytirishda eng ko‘p qo‘llaniladigan dorilardan biri bo‘lgan paratsetamol (atsetaminofen) haqida yangi ma’lumotlar e’lon qilindi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Xalqaro olimlar guruhi tomonidan o‘tkazilgan katta tadqiqot natijalariga ko‘ra, homiladorlik davrida paratsetamol qabul qilish tug‘ilayotgan bolaning asab tizimi rivojlanishiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Bu haqda “Environmental Health” jurnalida ma’lumot berildi.
Mutaxassislar tomonidan o‘rganilgan 46 ta ilmiy ish tahlili shuni ko‘rsatdiki, paratsetamol qabul qilish va bolalarda diqqat yetishmovchiligi hamda giperaktivlik sindromi, shuningdek autizm spektri buzilishlari o‘rtasida kuchli bog‘liqlik mavjud. Ayniqsa, biomarkerlardan foydalanilgan va bolalarni uzoq yillar davomida kuzatgan tadqiqotlar bu xavf haqida ishonchli ma’lumotlar taqdim etdi.
Olimlarning fikricha, paratsetamol yo‘ldosh orqali homilaga o‘tadi va gormonal tizim, immun jarayonlar hamda oksidlanish stressining mexanizmlariga ta’sir qilishi mumkin. Bu esa rivojlanayotgan bolaning miyasi uchun jiddiy xavf tug‘diradi.
Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, 20 ta tadqiqotning 14 tasida homiladorlikda paratsetamol qabul qilgan onalarning farzandlarida diqqat yetishmovchiligi va giperaktivlik sindromi ko‘proq aniqlangan. Sakkizta tadqiqotning beshtasida esa paratsetamol va autizm o‘rtasida ham bog‘liqlik mavjudligi qayd etilgan.
Shuningdek, dozaga bog‘liq reaksiya ham aniqlangan: preparat miqdori va qabul qilish muddati qanchalik ortsa, xavf darajasi shunchalik oshadi. Tadqiqotchilar mazkur yo‘nalishdagi izlanishlarni davom ettirish niyatida.
Ular yanada yirik va turli guruhlar ishtirokidagi loyihalarni amalga oshirishni rejalashtirmoqda. Asosiy maqsad — paratsetamolning homiladorlik davridagi xavfini to‘liq aniqlash va homilador ayollar uchun og‘riq hamda isitmani davolashning xavfsiz usullarini topishdir.
Mutaxassislar ta’kidicha, paratsetamol dunyoda eng ko‘p qo‘llaniladigan dori vositalaridan biri bo‘lsa-da, uning homiladorlikda qo‘llanishi bilan bog‘liq bunday ma’lumotlar har bir inson, ayniqsa homilador ayollar uchun ogohlantiruvchi signal bo‘lishi kerak. Shuning uchun homiladorlikda dori vositalarini qabul qilishda ehtiyotkorlik zarurdir.
