So‘nggi yillarda sun’iy intellekt texnologiyalari tez sur’atlarda rivojlanib, internet ekotizimining asosiy tamoyillarini o‘zgartirmoqda. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Ayniqsa, Google kabi yirik qidiruv tizimlarining sun’iy intellekt asosidagi yangi funksiyalarini joriy etishi global darajada millionlab veb-saytlarning kelajagiga katta ta’sir ko‘rsatmoqda. Google yaqinda o‘z qidiruv tizimiga “AI Overviews” nomli yangi imkoniyatni qo‘shdi.
Bu funksiyada an’anaviy ko‘k havolalar o‘rniga sun’iy intellekt tomonidan yaratilgan qisqacha javoblar taqdim etiladi. Ba’zan bu javoblar aniq va foydali bo‘lsa-da, ayrim hollarda noto‘g‘ri yoki zararli ma’lumotlar ham uchraydi.
Masalan, foydalanuvchilarga zararli tavsiyalar berilgan holatlar ham qayd etilgan. AQSHda joylashgan Pew Research Center tomonidan o‘tkazilgan so‘nggi tadqiqotga ko‘ra, foydalanuvchilar sun’iy intellekt javoblarini ko‘rganlarida boshqa sayt havolalarini bosish ehtimoli ikki barobar kamaygan.
Shu bilan birga, qidiruv natijalarining 26 foizida foydalanuvchilar butunlay brauzerdan chiqib ketgan. Bu holat veb-saytlar, xususan yangiliklar, ma’lumot va blog formatidagi platformalar uchun jiddiy muammo hisoblanadi, chunki ular asosan reklama orqali daromad oladi va ko‘plab tashrif buyuruvchilar ularga zarur.
Google qidiruvi ko‘plab saytlar uchun hayot manbai bo‘lib kelgan, deb ta’kidlaydi Lily Ray, AQSHdagi Amsive kompaniyasining qidiruv tizimlari bo‘yicha strategiya bo‘limi rahbari. Unga ko‘ra, “AI Overviews” tashriflar sonini 20 dan 40 foizgacha kamaytirmoqda.
Bu esa ko‘plab kichik va o‘rta kontent yaratuvchilarni qiyin tanlov oldida qoldiradi: sifatli material tayyorlashni davom ettirish yoki butunlay faoliyatni to‘xtatish. Google esa bu vaziyatni boshqacha talqin qiladi.
Kompaniya har kuni milliardlab havolalarga foydalanuvchilarni yo‘naltirishda davom etayotganini va trafikda sezilarli pasayish kuzatilmaganini bildiradi. Ularning fikricha, Pew tadqiqoti cheklangan foydalanuvchi bazasi va vakillik qilmaydigan savollar to‘plamiga asoslangan.
Shu bilan birga, mustaqil tahlilchilar va SEO mutaxassislari vaziyat murakkabligini ta’kidlab, real veb-saytlarning statistikasi sun’iy intellekt javoblari sababli trafik yo‘qotayotganini ko‘rsatmoqda. Sun’iy intellektning noto‘g‘ri javoblar berish ehtimoli foydalanuvchilar uchun xavf tug‘diradi.
Lily Rayning so‘zlariga ko‘ra, AI foydalanuvchidan mustaqil fikr yuritish imkoniyatini olib qo‘ymoqda. An’anaviy qidiruvda foydalanuvchi turli manbalarni solishtirib, o‘z qarorini qabul qilardi, ammo sun’iy intellekt bu jarayonni bir necha satrda yakunlaydi.
Google foydalanuvchilarning o‘zlari sun’iy intellekt xizmatlariga qiziqish bildirayotganini hisoblaydi va bu yangi imkoniyatlar orqali savollar berish hamda yangi saytlarni topish imkoniyati kengayishini ta’kidlaydi. Biroq, bu jarayonda kim yutadi va kim yutqazadi degan savol hali ham dolzarb.
Agar foydalanuvchilar havolalarni bosishni kamaytirsalar, eng katta zarar axborot yaratishda mehnat qilayotgan mualliflar va tahririyatlarga yetadi. Eng achinarlisi esa, foydalanuvchining tanlash erkinligi, manbalarni baholash va turli nuqtai nazarlar orasida farqlash imkoniyati cheklanib qolishi mumkin.
Shuning uchun sun’iy intellekt texnologiyalarining rivojlanishi bilan birga, axborot sifatini saqlash va foydalanuvchilarning haqli tanlov huquqini himoya qilish masalalariga alohida e’tibor qaratish zarur.
