2025-yil aprel oyidan boshlab AQSh Prezidenti Donald Trampning qayta saylanishi bilan jahon savdo tizimida sezilarli o‘zgarishlar yuz berdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
U mamlakatga import qilinayotgan yuzlab mahsulotlarga yuqori boj stavkalarini joriy etdi. Bu qarorlar nafaqat global iqtisodiyotga, balki amerikalik iste’molchilarning moliyaviy holatiga ham salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda.
Bojxona daromadlari sezilarli darajada oshdi. 2024-yilda o‘rtacha boj stavkasi 2,4 foiz bo‘lgan bo‘lsa, 2025-yilda bu ko‘rsatkich 18,2 foizga ko‘tarildi.
Bu 1930-yillardan beri eng yuqori ko‘rsatkich hisoblanadi. Natijada, 2025-yil iyun oyida bojdan tushgan daromad 28 milliard dollarga yetdi.
Shunga qaramay, Kongress budjet idorasi uzoq muddatda bu siyosat iqtisodiy o‘sishni sekinlashtirishi mumkinligi haqida ogohlantirmoqda. Savdo tanqisligi esa yanada kengaymoqda.
Tramp bojlar orqali xorijiy mahsulotlar oqimini kamaytirib, savdo tanqisligini kamaytirishni maqsad qilgan. Ammo aslida, 2025-yil mart oyida savdo tanqisligi rekord darajadagi 162 milliard dollarga yetdi.
Bu holatning sababi mahalliy kompaniyalar boj joriy etilishidan oldin mahsulotlarni zaxiralab olishga harakat qilganidir. Xitoydan import kamaygan bo‘lsa-da, Osiyodagi boshqa yo‘nalishlarda aylanma savdo yo‘llari ko‘paymoqda.
Xitoyning AQShga eksporti 11 foizga qisqardi, lekin Hindiston, Janubi-Sharqiy Osiyo va Yevropaga eksport oshdi. Bu holat iqtisodchilarning fikricha bojdan qochish holatlarining ko‘payishini ko‘rsatadi.
Shuningdek, iste’mol narxlari ham oshmoqda. Yirik chakana savdo tarmoqlarida kompyuterlar, o‘yinchoqlar va sport anjomlari kabi import mahsulotlarining narxi ko‘tarildi.
2025-yil iyun oyida inflyatsiya darajasi 2,7 foizga yetib, yil boshiga nisbatan o‘sish kuzatildi. Bu esa oddiy iste’molchilarning xarid qilish imkoniyatlariga salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda.
