Xitoylik olimlar dunyoda ilk marta klinik o‘lim holatidagi bemorga genetik modifikatsiyalangan cho‘chqa o‘pkasini muvaffaqiyatli ko‘chirib o‘tkazdilar. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Ushbu tadqiqot ksenotransplantatsiya sohasida yangi imkoniyatlar eshigini ochishi bilan ahamiyatlidir. Bemor 39 yoshli erkak bo‘lib, insult natijasida klinik o‘lim holatiga tushgan edi.
Tadqiqot natijalariga ko‘ra, ko‘chirib o‘tkazilgan o‘pka inson immun tizimi tomonidan darhol rad etilmadi. Yangi texnologiya yordamida cho‘chqa o‘pkasining inson tanasiga moslashishi va rad etilish muammosining kamayishi kuzatildi.
Bu esa ksenotransplantatsiya jarayonidagi eng katta to‘siqlardan biri hisoblangan immun rad javobini yengib o‘tishda muhim qadamdir. O‘pka doimiy havo va mikroblar bilan aloqada bo‘lishi sababli uning immun tizimi tomonidan rad etilishi odatiy hol hisoblanadi, shuning uchun bu muvaffaqiyat katta yutuqdir.
Genetik o‘zgartirishlar, xususan CRISPR/Cas9 texnologiyasi yordamida, tananing begona to‘qimalarga qarshi immun javobini susaytirish mumkin bo‘ldi. Bu usul antitanalar va yallig‘lanish reaksiyalarini kamaytirib, immun tizimining zararli ta’sirlarini oldini olishga yordam beradi.
Shu tariqa, cho‘chqa to‘qimalarining inson organizmiga moslashuvi yaxshilandi. Ksenotransplantatsiya uzoq vaqt davomida amaliyotga joriy etilishi qiyin bo‘lgan soha edi, chunki inson immun tizimi begona organlarni rad etardi.
Ammo so‘nggi yillarda CRISPR/Cas9 texnologiyasining rivojlanishi bu muammoni hal qilishga yordam berdi. Masalan, 2022-yilda AQSHda og‘ir xasta bemorga cho‘chqa yuragi ko‘chirib o‘tkazilgan, biroq bemor ikki oy ichida vafot etgan.
Ushbu tajriba olimlarga yangi usullarni izlash va ksenotransplantatsiya sohasini yanada rivojlantirishga turtki bo‘ldi. Ushbu yangi tadqiqotlar tibbiyotda katta o‘zgarishlarni boshlab beradi, chunki ular ko‘plab o‘lim holatlarini davolash va insonlarga yangi umidlar yaratish imkonini beradi.
Kelajakda bunday usullar tibbiy texnologiyalarni rivojlantirish va inson hayotini uzaytirishda muhim rol o‘ynashi kutilmoqda.
