Kiberfiribgarlik qurbonlari orasida ayollar ko‘proq romantik firibgarliklarga uchrasa, erkaklar asosan investitsiya sohasidagi aldovlarga ishonib qolmoqda. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Ko‘pchilik firibgarlikni faqat bank kartalari ma’lumotlari o‘g‘irlanishi yoki SMS orqali keladigan kodlarning qo‘lga tushishi bilan bog‘laydi. Biroq internetda amalga oshiriladigan firibgarlik turlari juda ko‘p va turlicha bo‘lib, ular orasida jinslar kesimida farqlar mavjud.
Romantik firibgarliklar eng ko‘p uchraydigan turlardan biridir. Bu usulda firibgarlar ijtimoiy tarmoqlar yoki tanishuv saytlari orqali soxta profillar yaratib, insonlar bilan emotsional yaqinlik o‘rnatadi.
Keyinchalik turli bahonalar bilan pul so‘rab, ayniqsa yolg‘izlikdan aziyat chekayotgan ayollarni aldashadi. Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, bu turdagi firibgarliklarda ayollar qurbon bo‘lish ehtimoli yuqori.
Ikkinchi yirik guruh investitsiya va moliyaviy firibgarliklardir. Bu usulda aldovchilar o‘zlarini treyder yoki kripto mutaxassisi sifatida ko‘rsatib, oson daromad va’dasi bilan katta mablag‘ talab qiladi.
Ko‘proq erkaklar, ayniqsa 30 yoshdan oshganlar bunday firibgarliklarga uchraydi. Internet savdosi bilan bog‘liq aldovlar ham keng tarqalgan.
Yolg‘on onlayn do‘konlar orqali arzon tovarlar taklif qilinadi, biroq pul to‘langanidan so‘ng mahsulot yetkazib berilmaydi yoki sifatsiz bo‘ladi. Shuningdek, shaxsiy ma’lumotlar o‘g‘irlanishi ham mumkin.
Texnik yordam firibgarliklarida esa firibgar o‘zini Microsoft, Apple yoki bank xodimi deb tanishtirib, kompyuterda virus borligini aytadi va dastur o‘rnatishni talab qiladi. Natijada pul talab qilinadi yoki qurilma nazoratga olinadi.
Bu turdagi firibgarliklarda ko‘proq katta yoshdagi insonlar aldanadi. Avstraliyaning ScamWatch ma’lumotlariga ko‘ra, romantik firibgarliklarda ayollar ulushi 54,9 foizni tashkil etadi, zarar summasining esa 75 foizdan ortig‘i ayollarga to‘g‘ri keladi.
Shu bilan birga, erkaklar o‘rtacha kattaroq mablag‘ yo‘qotadi. Masalan, 2024-yilda Avstraliyada ayollar romantik firibgarliklardan 20,1 million dollar, erkaklar esa 13,3 million dollar zarar ko‘rgan.
Filippin poytaxti Maniladagi yirik jinoyat ishida 5000 dan ortiq erkak kriptovalyuta orqali tez boyish va’dasi bilan aldangani ma’lum bo‘lgan. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, ruhiy jihatdan zaif va emotsional yordam izlayotgan insonlar firibgarlik qurboniga aylanish ehtimoli yuqori.
Xulosa qilib aytganda, kiberfiribgarlik turlari ko‘payib borayotganligi jamiyatning turli qatlamlari uchun katta xavf tug‘dirmoqda. Shuning uchun har bir inson internetdagi oson daromad yoki emotsional yaqinlik kabi takliflarga nisbatan juda ehtiyotkor bo‘lishi kerak.
Internetda shaxsiy ma’lumotlarni himoya qilish va firibgarliklardan saqlanish bo‘yicha doimiy ogohlik zarur.
