Xitoylik olimlar Yerda hayotning paydo bo‘lishi haqidagi ilgari mavjud bo‘lgan qarashlarni tubdan o‘zgartirishi mumkin bo‘lgan yangi kashfiyotga erishdilar. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Ular Tinch okeani tubida ilgari fanga noma’lum bo‘lgan “Kunlun” nomli gidrotermal tizimni aniqlashdi. Bu tizim Papua – Yangi Gvineyaning shimoli-sharqida joylashgan bo‘lib, yigirmaga yaqin kraterlardan iboratdir.
Eng yirik kraterning kengligi 1,8 kilometrga, chuqurligi esa 130 metrgacha yetadi. Olimlar ushbu kraterlarni “quvurlar to‘dasi” deb atashadi, chunki bu joylardan katta miqdorda vodorod ajralib chiqadi va bu butun ekotizim hayotini ta’minlashga xizmat qiladi.
“Kunlun” maydoni taxminan 11 kvadrat kilometrni tashkil etib, mashhur “Yo‘qolgan shahar” hududidan ham kattaroqdir. Bu yerda mavjud muhit Yerning ilk rivojlanish bosqichlariga o‘xshash xususiyatlarga ega.
Mutaxassislar fikricha, milliardlab yillar oldin hayot aynan shunday vodorod chiqindilari asosida paydo bo‘lgan bo‘lishi mumkin. Tizimda chuqur suvda yashovchi turli xil mavjudotlar, jumladan qisqichbaqalar, naychaqurtlar, dengiz anemoniyalari va omarlar yashaydi.
Ular quyosh nuri yetib bormaydigan muhitda kimyoviy moddalar orqali oziqlanadi. Qiziqarli jihati shundaki, “Kunlun” tizimi oddiy vulqon manbalariga o‘xshamaydi.
Bu yerda harorat 90 darajadan past bo‘lib, tizim okean plitalari chegarasida emas, balki plita markazida joylashgan. Hisob-kitoblarga ko‘ra, “Kunlun” dunyodagi suv osti vodorodining 5 foizdan ortig‘ini ishlab chiqaradi.
Olimlarning fikricha, kraterlar asta-sekin, vodorod yer ostida to‘planib, keyin portlab chiqishi natijasida shakllangan. Ushbu kashfiyot ilm-fan uchun juda katta ahamiyatga ega.
