Jahon iqtisodiyotida yangi rekord qayd etildi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi.
Xalqaro moliyaviy institutlarning ma’lumotlariga ko‘ra, 2024 yilning ikkinchi choragi oxirida dunyo qarzi ilk bor 337,7 trillion AQSH dollariga yetdi. Bu holat Reuters agentligi tomonidan e’lon qilindi.
Tahlilchilarning fikricha, global moliyaviy bozorlardagi yumshoq sharoitlar, AQSH dollarining qadri pasayishi hamda yetakchi markaziy banklarning murosali siyosati qarz miqdorining keskin oshishiga sabab bo‘ldi. Yil boshidan beri jahon qarzi 21 trillion dollardan ortiq oshib, yangi rekord o‘rnatildi.
Xalqaro moliya instituti hisobotiga ko‘ra, qarzning eng katta o‘sishi Xitoy, Fransiya, AQSH, Germaniya, Buyuk Britaniya va Yaponiyada kuzatildi. Bu jarayon dollarning zaiflashishi bilan bog‘liq.
Joriy yil boshidan dollar asosiy savdo hamkorlari valyutalariga nisbatan taxminan 10 foizga arzonlashdi. Hisobotda ta’kidlanishicha, pandemiya davrida davlatlar tomonidan qabul qilingan iqtisodiy choralar natijasida qarz mislsiz darajada oshgan edi, hozirgi o‘sish ko‘rsatkichlari esa o‘sha davrga yaqinlashmoqda.
Qarzning yalpi ichki mahsulotga nisbati bo‘yicha ham qiziqarli o‘zgarishlar kuzatildi. Kanada, Xitoy, Saudiya Arabistoni va Polshada bu indeks keskin oshgan, aksincha, Irlandiya, Yaponiya va Norvegiyada kamayish qayd etilgan.
Rivojlanayotgan mamlakatlar ham qarz yukidan chetda qolmadi, ular ikkinchi chorakda 3,4 trillion dollar qo‘shimcha qarz olib, umumiy qarz miqdorini 109 trillion dollardan oshirdi. IIF ma’lumotlariga ko‘ra, qarz o‘sishining asosiy sababi davlat qarzining keskin ko‘payishidir.
Bu holat ayniqsa G7 mamlakatlari va Xitoyda aniq ko‘zga tashlanmoqda. Eslatib o‘tamiz, 2023 yilda jahonning umumiy qarzi 251 trillion AQSH dollarini tashkil qilgan edi.
Bir yil ichida yuz bergan bu katta o‘sish iqtisodchilar orasida keng muhokama va bahslarga sabab bo‘lmoqda. Mutaxassislar global qarzning bunday tez o‘sishi moliyaviy xavflarni kuchaytirishi mumkinligini ta’kidlashmoqda.
Natijada, dunyo mamlakatlari iqtisodiy barqarorlikni ta’minlash uchun yanada qat’iy va samarali choralar ko‘rishga majbur bo‘ladi. Bu jarayon kelajakdagi moliyaviy barqarorlik uchun muhim ahamiyatga ega hisoblanadi.
