Rossiya iqtisodiyotida so‘nggi yillarda eng katta muammolardan biri ishchi kuchining kamayishi hisoblanadi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi.
Demografik pasayish, aholining qarishi va mehnat yoshidagi fuqarolar sonining kamayishi natijasida mehnat resurslari yetishmovchiligi kuchaymoqda. Yevroosiyo taraqqiyot bankining yangi hisobotiga ko‘ra, bu jarayon surunkali tus olgan va yaqin yillarda yanada jiddiy muammo bo‘lib qolishi mumkin.
2010-2024 yillar oralig‘ida Rossiyada iqtisodiyotda band bo‘lganlarning soni 4 milliondan oshgan bo‘lsa-da, 2025 yilning yoziga kelib ishsizlik darajasi 2,2 foizgacha tushdi. Bu ko‘rsatkich tabiiy ishsizlik darajasidan ancha past bo‘lib, mehnat bozorida ishchi kuchi yetishmasligining aniq belgisi hisoblanadi.
Mehnat bozoridagi muvozanatni saqlash uchun migrantlarni ko‘proq jalb qilish, keksa avlodning iqtisodiyotdagi ishtirokini oshirish va mehnat unumdorligini yaxshilash zarur. So‘nggi 15 yilda Rossiyaga yiliga taxminan 250 ming chet ellik ishchi kelmoqda, bu esa mehnatga layoqatli aholining atigi uch foizini tashkil etadi.
2019 yildagi pensiya islohotlari keksa avlodning ishda qolishiga yordam berdi. Masalan, 60 yoshdan oshganlar orasida ish bilan bandlar ulushi 2016-2018 yillarda 13 foiz bo‘lgan bo‘lsa, hozirda bu ko‘rsatkich 16,7 foizga yetdi.
Shuningdek, so‘nggi ikki yilda ish haqi qariyb 18 foizga oshgani ko‘plab fuqarolarni mehnat bozoriga qaytishga undamoqda. Biroq kadrlar yetishmasligi muammosi barqaror davom etmoqda.
Rossiya banki ma’lumotlariga ko‘ra, 2025 yilning ikkinchi choragida korxonalarning ko‘pchiligi ishchi kuchining yetishmasligidan shikoyat qilgan va yangi xodimlarni jalb etishni rejalashtirmoqda. Bu muammoning asosiy sababi aholining qarishi va mehnatga layoqatli fuqarolar sonining pasayishidir.
Xalqaro prognozlarga ko‘ra, 2040 yilga borib Rossiyadagi ishchilarning taxminan 40 foizi 50 yoshdan oshgan bo‘ladi. Bu esa ish unumdorligi pasayishiga va iqtisodiy o‘sishning sekinlashishiga olib kelishi mumkin.
Eng katta kadrlar tanqisligi ishlab chiqarish, savdo, logistika, axborot texnologiyalari va sog‘liqni saqlash sohalarida kuzatilmoqda. Misol uchun, qayta ishlash sanoatida 400 ming, savdo sohasida 300 mingdan ortiq, transport va logistika sohasida esa 200 mingga yaqin ishchi yetishmaydi.
Mutaxassislar bu vaziyatni demografik o‘zgarishlar, mutaxassislarning chet elga ko‘chishi, ta’lim tizimi va ish bozori ehtiyojlari orasidagi tafovut hamda mudofaa sektorining o‘sishi bilan izohlamoqda. Ishchi kuchining yetishmasligi ish muhitiga ham salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda.
Xodimlar ko‘proq mas’uliyatni o‘z zimmasiga olmoqda, bu esa charchoq va ish sifatining pasayishiga sabab bo‘lmoqda. Rossiya Mehnat vazirligi taxminiga ko‘ra, ushbu muammo kamida 2030 yilgacha davom etadi va ishchi kuchiga bo‘lgan ehtiyoj 3,1 million kishiga yetishi kutilmoqda.
Mutaxassislar fikricha, bu inqirozni yengish uchun migratsiya siyosatini takomillashtirish, avtomatlashtirish va texnologiyalarni rivojlantirish, mehnat unumdorligini oshirish, aholi salomatligini mustahkamlash va faol mehnat yoshini uzaytirish zarur. Shu tariqa Rossiya iqtisodiyoti ishchi kuchi tanqisligi muammosini texnologiya va samaradorlik orqali yengib o‘tishi mumkin bo‘ladi.
