Xitoy 2027-yilda “sun’iy quyosh” deb nomlangan termoyadroviy qurilmani ishga tushiradi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi.
Ushbu loyiha mamlakatning yadroviy energiya sohasidagi strategik maqsadlarini belgilaydi. Xitoy Tashqi ishlar vazirligi matbuot kotibi Mao Ninning ma’lum qilishicha, BEST (Burning Plasma Experimental Superconducting Tokamak) nomli inshoot 2027-yilda to‘liq ishga tushirilishi rejalashtirilgan.
Bu qurilma dunyoda elektr energiyasini bevosita termoyadroviy reaksiya asosida ishlab chiqaradigan birinchi tizim bo‘lishi mumkin. Loyiha Xitoy Fanlar akademiyasining Plazma fizikasi instituti tomonidan ishlab chiqilgan bo‘lib, u Xefey shahrida joylashgan.
Qurilmaning asosiy qismi Dyuar bazasidan iborat bo‘lib, u 400 tonna og‘irlikda, 18 metr diametrda va 5 metr balandlikda yuqori vakuumli termos hisoblanadi. BEST qurilmasi o‘ta o‘tkazuvchan magnitlar bilan jihozlangan bo‘lib, ular yonayotgan plazmani minus 269 daraja haroratda barqaror ushlab turadi.
Xitoyda ilgari ham EAST (Experimental Advanced Superconducting Tokamak) nomli loyiha amalga oshirilgan bo‘lib, u plazmani 1000 soniyadan ortiq vaqt davomida yuqori haroratda ushlab turishga muvaffaq bo‘lgan. Yangi BEST qurilmasining asosiy maqsadi quyosh yadrosidagi energiya chiqishi jarayonini Yer sharoitida qayta yaratish va cheksiz toza energiya manbaiga ega bo‘lishdir.
Mutaxassislar fikricha, loyiha muvaffaqiyatli amalga oshsa, butun dunyoda energiya xavfsizligi sohasida yangi davr boshlanadi. Bunday reaktorlar neft va gazga bog‘liqlikni kamaytiradi, atmosferaga chiqindilarni kamaytiradi va barqaror energiya ishlab chiqarishni ta’minlaydi.
Xitoy olimlari bu loyihani milliy va global ilmiy hamkorlikning namunasi sifatida ko‘rmoqda. “Sun’iy quyosh” ularning fikricha nafaqat texnologik yutuq, balki insoniyat sivilizatsiyasini yangi energetik davrga olib kiruvchi muhim ramzdir.
