Toshkent shahar hokimligi jamoatchilikka oshkor qilinmaydigan qarorlar ulushini sezilarli darajada oshirdi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
E-Qaror portalidagi ma’lumotlar tahlili shuni ko‘rsatadiki, 2025 yil boshidan buyon hokim Shavkat Umurzakov tomonidan imzolangan hujjatlarning 67,1 foizi ommaga ochiq taqdim etilmagan. Bu ko‘rsatkich oldingi yilga nisbatan oshgan, chunki 2024 yilda yopiq qarorlar ulushi 50 foizdan oshmagan edi.
2025 yilning yanvaridan 18 avgustigacha Toshkent hokimi jami 803 ta qaror qabul qilgan. Ularning faqat 264 tasi, ya’ni 32,9 foizi ommaga ochiq bo‘lgan, qolgan 539 ta qaror esa, ya’ni 67,1 foizi fuqarolarga taqdim etilmagan.
Shuningdek, yopiq qarorlarning 371 tasiga “Xizmat uchun maxfiy” degan cheklov qo‘yilgan. 2024 yilning shu davrida 763 ta qaror qabul qilingan bo‘lib, ulardan 405 tasi ochiq, 358 tasi yopiq bo‘lgan.
Shunday qilib, qarorlar sonining 5,2 foizga oshishiga qaramay, yopiq hujjatlar ulushi deyarli bir yarim barobar ko‘paygan. Shu bilan birga, Toshkent xalq deputatlari kengashi faoliyati nisbatan oshkora hisoblanadi.
2025 yil boshidan buyon ular 172 ta qaror qabul qilgan, shundan 135 tasi ommaga ochiq. Ochilish darajasi biroz pasayib, 2024 yildagi 85 foizdan 78 foizga tushgan bo‘lsa-da, u hali ham yuqori darajada qolmoqda, ayniqsa shahar ijro hokimiyati bilan solishtirganda.
Oldingi yillarda ham hokimiyat faoliyati nisbatan oshkora bo‘lgan. Masalan, 2022 yilda shahar hokimi Jahongir Artykhodjayev boshchiligida 1040 ta qarordan 607 tasi, ya’ni 58 foizi ommaga taqdim etilgan.
Adliya vazirligi vakillari ilgari ta’kidlaganidek, amaldagi qonunchilik hokimlarga hujjatlarning ochiqlik darajasini mustaqil belgilash imkonini beradi. Qonun hujjatlarda mudofaa, xavfsizlik yoki shaxsiy ma’lumotlar kabi maxfiy ma’lumotlar mavjud bo‘lsa, ularga cheklov qo‘yishni nazarda tutadi.
Biroq amaliyotda ba’zan maxfiylik belgisi haqiqatda maxfiy ma’lumot bo‘lmagan hujjatlarga ham qo‘yilmoqda. Masalan, 2024 yil oktabrida Shavkat Umurzakov jamoatchilikdan yashirilgan holda isitish subsidiya uchun 100 milliard so‘m ajratish haqidagi qarorni imzolagan.
Bu qaror cheklov qo‘yishga asos bo‘lmagan. Qiziq tomoni, shu paytda yetimlarga uy berish haqidagi qaror ommaga to‘liq ochiq bo‘lib, unda ularning to‘liq ismlari va manzillari keltirilgan edi.
Bu muammo yangi emas. 2022 yilda iqtisodiy qarorlar yashirilishi holatlari aniqlangan.
Masalan, shahar festivallariga 18 milliard so‘m sarflanishi bo‘yicha hujjatlar, ularning barchasi to‘g‘ridan-to‘g‘ri shartnomalar asosida amalga oshirilgan bo‘lsa-da, E-Qaror portalida e’lon qilinmagan. Keyinchalik Bosh prokuratura davlat xaridlari qonunchiligi buzilganini va byudjet mablag‘lari talon-toroj qilinganini aniqlagan.
2024 yil oktabrida Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi direktori Akmal Burhanov tizimli muammo haqida ma’lumot bergan. Uning so‘zlariga ko‘ra, 2023 yilda mamlakat bo‘yicha hokimliklar tomonidan 115 ming qarordan 43 mingdan ortig‘i noqonuniy ravishda yashirilgan, bu 37,3 foizni tashkil etadi.
U tanqid qilganicha, yashirilgan qarorlar orasida bino qurilishiga ajratilgan mablag‘lar va xodimlarni rag‘batlantirishga oid qarorlar mavjud. Bu holat hokimliklarga o‘z ixtiyorida mablag‘larni sarflash imkonini beradi.
Vaziyatni yaxshilash uchun qonunchilikka kiritilishi lozim bo‘lgan o‘zgartirishlar hali qabul qilinmagan. O‘zbekiston Respublikasida 2014 yildan boshlab “Davlat hokimiyati va boshqaruv organlari faoliyatining oshkoraligi to‘g‘risida” qonun amal qiladi.
Ushbu qonun davlat organlari, jumladan hokimliklarga fuqarolar va ommaviy axborot vositalariga o‘z faoliyati haqida ma’lumot berishni ta’minlash majburiyatini yuklaydi. Faqat davlat sirlarini yoki qonun bilan himoyalangan
