O‘zbekiston hukumati laboratoriya diagnostikasi tizimini tubdan isloh qilishni rejalashtirmoqda. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
Bu chora-tadbirlar uzoq yillardan beri mavjud bo‘lgan tibbiy tahlillar sifatini va ishonchliligini ta’minlash muammosini hal qilishga qaratilgan. Prezident raisligida o‘tkazilgan yig‘ilishda 2030 yilga qadar infratuzilmani qayta tashkil etish va sifat nazorati bo‘yicha qat’iy standartlarni joriy etish bo‘yicha dastur taqdim etildi.
Hozirgi vaqtda mamlakatimiz sog‘liqni saqlash sohasida tibbiy tadqiqotlar natijalarining ishonchliligi pastligi tizimli muammo sifatida namoyon bo‘lmoqda. Ko‘plab tibbiyot muassasalarida bir xil tahlillar turlicha natija ko‘rsatishi, davlat va xususiy klinikalarga bo‘lgan ishonchni pasaytirmoqda.
So‘nggi yillarda xususiy laboratoriyalar soni ko‘paygan bo‘lsa-da, butun sohada xizmat sifatining sezilarli darajada yaxshilanishi kuzatilmagan. Hozirgi laboratoriya tarmoqlarining holati rasmiy ravishda qoniqarsiz deb tan olingan.
Mamlakat bo‘ylab 1500 ta laboratoriya 2800 dan ortiq poliklinikalarni xizmat bilan ta’minlaydi, ammo ularning uskunalari eskirib qolgan. Ba’zi joylarda mutaxassislar tahlillarni qo‘l usullari bilan bajarishga majbur bo‘lib, bu zamonaviy aniqlik va tezlik talablariga javob bermaydi.
Bunday holat tashxis qo‘yishda kechikishlar va xatoliklar yuzaga kelishiga, aholining sog‘lig‘i uchun xavf tug‘ilishiga olib keladi. Reformaning asosiy yo‘nalishlaridan biri laboratoriyalarni chuqur qayta tashkil etish va markazlashtirish hisoblanadi.
2030 yilga borib, laboratoriyalar soni qisqartirilib, ularning o‘rnida 198 ta zamonaviy markazlashtirilgan diagnostika markazlari tashkil etilishi rejalashtirilgan. Bu markazlar resurslarni jamlash, ilg‘or uskunalar bilan ta’minlash va yagona ish standartlarini joriy etishga imkon berishi ko‘zda tutilmoqda.
Reformada sifat nazoratining ichki va tashqi tizimlarini joriy etish, shuningdek, barcha jarayonlarni – biomaterial olishdan tortib natijalarni berishgacha – raqamlashtirish asosiy vazifa sifatida belgilanmoqda. Bu har bir tahlil bosqichida shaffoflik va kuzatuvchanlikni ta’minlaydi.
Bundan tashqari, aholiga bepul ko‘rsatiladigan tahlillar turlarini ko‘paytirish rejalashtirilgan. Davlat tarmog‘ini qayta tashkil etish bilan bir vaqtda xususiy sektor faoliyatiga nazoratni kuchaytirish masalasi ham ko‘tarilgan.
Xususiy laboratoriyalar sonining tez o‘sishi sifat nazoratining yetarli darajada olib borilmasligiga sabab bo‘lmoqda. Ularning qo‘llayotgan metodikalari, uskunalarni kalibrlash va ichki audit tizimlari haqida to‘liq ma’lumot yo‘qligi xizmatlar ishonchliligiga shubha uyg‘otmoqda.
Shunday qilib, e’lon qilingan islohot sog‘liqni saqlash sohasidagi mavjud muammolarni tizimli hal etishga qaratilgan keng qamrovli harakatdir. Uning muvaffaqiyati nafaqat infratuzilmani yangilash, balki nazorat mexanizmlarini samarali joriy etishga bog‘liq bo‘ladi, bu esa millionlab fuqarolar uchun diagnostika sifatini sezilarli darajada oshirish imkonini beradi.
Dunyoning birinchi markazlashtirilgan tibbiy laboratoriyasi 1896 yilda Germaniyaning Myunxen shahrida shifokor Maks fon Pettenkofer tomonidan tashkil etilgan. U xolera va tif kabi yuqumli kasalliklarni diagnostikani standartlashtirish maqsadida ochilgan edi.
