Toshkent shahrida 6 oktyabr kuni soat 10:00 holatiga havodagi mayda PM2,5 zarrachalarining miqdori 158 mikrogramm kub metrga yetdi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi.
Bu ko‘rsatkich Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti belgilagan me’yordan olti barobar yuqori bo‘lib, havoning «zararli» toifasiga kiradi. Shuningdek, PM10 zarrachalari miqdori ham 269,7 mikrogramm kub metrga ko‘tarilib, me’yordan ancha oshdi.
Bunday ifloslanish darajasi inson salomatligi uchun jiddiy xavf tug‘diradi. Havo sifatining yomonlashuvi bo‘yicha Toshkent dunyo reytingida birinchi o‘rinda turibdi.
Ikkinchi o‘rinni Bishkek, uchinchisini esa Kinshasa egallagan. Shuningdek, Kalkutta, Manama, Doha, Jakarta, Addis-Abeba, Dehli va Bog‘dod kabi yirik shaharlar ham yuqori ifloslanish ko‘rsatkichlari bilan qayd etildi.
PM2,5 zarrachalari diametri 2,5 mikrometrdan kichik bo‘lib, ular o‘pka to‘qimalariga chuqur kiradi va qon aylanishiga ham ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti ta’kidlaganidek, ushbu zarrachalar nafas yo‘llari yallig‘lanishi, astma va yurak-qon tomir kasalliklari xavfini oshiradi.
Ayniqsa, yosh bolalar, keksa yoshdagilar, homilador ayollar va surunkali kasalliklarga chalinganlar ehtiyotkor bo‘lishlari zarur. Bunday sharoitda tashqarida faoliyatni cheklash, ayniqsa jismoniy mashqlarni keyinga qoldirish tavsiya etiladi.
Zarur bo‘lsa, N95 yoki FFP2 sinfidagi niqoblardan foydalanish lozim. Uyda oyna va eshiklarni yopiq tutib, havo tozalagich ishlatish maqsadga muvofiqdir.
Avtomobil harakatini kamaytirish, ayniqsa yong‘in, qurilish yoki tirbandlik hududlaridan uzoqda bo‘lish sog‘liqni himoya qiladi. Shuningdek, ko‘p miqdorda suyuqlik ichish organizmni qo‘llab-quvvatlashga yordam beradi.
Havo sifatini onlayn monitoring qilish va kun tartibini shunga mos rejalashtirish muhim hisoblanadi. Ifloslanishning kuchayishi ko‘pincha fasl almashinuvi, havo inversiyasi, tirbandlik, qurilish va sanoat chiqindilari hamda changning ko‘payishi bilan bog‘liq.
Mutaxassislar aholidan vaqtincha ehtiyotkorlik choralariga rioya qilishni, mas’ul idoralardan esa havo ifloslanishini kamaytirish va tezkor chora-tadbirlarni kuchaytirishni so‘ramoqda. Manba: IQAir (one.uz).
