Iqtisodiyot va moliya vazirining qarori bilan ko‘chmas mulkni ommaviy baholashning yangi uslubiyoti tasdiqlandi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Ushbu tartib orqali mamlakat bo‘ylab uy-joy, yer uchastkalari va boshqa turdagi ko‘chmas mulklarning qiymati zamonaviy, avtomatlashtirilgan va bozor sharoitlariga mos tarzda aniqlanadi. Yangi tizim Kadastr agentligi huzuridagi Ko‘chmas mulkni ommaviy baholash milliy markazi tomonidan amalga oshiriladi.
Bu markaz davlat mulk bozorining holatini doimiy ravishda kuzatib boradi, tahlil qiladi va har bir obyektning taxminiy qiymatini hisoblaydi. Yangi tartibda ommaviy baholash jarayoni bir nechta bosqichdan iborat.
Avvalo, davlat mutasaddilari ko‘chmas mulk obyektlari haqidagi texnik ma’lumotlar, bozor narxlari va aholining xarid faolligi asosida zarur ma’lumotlarni to‘playdi. Keyin baholanishi lozim bo‘lgan obyektlar turkumlarga ajratiladi, masalan, xonadonlar, xizmat ko‘rsatish binolari yoki ishlab chiqarish obyektlari alohida ko‘rib chiqiladi.
Shundan so‘ng, narx tendensiyalari o‘rganilib, elektron savdo platformalari, notariuslar va tijorat banklaridan olingan ma’lumotlar tahlil qilinadi. Baholashda obyekt joylashuvi, maydoni, ta’mir holati kabi omillar va ularning ta’sir koeffitsiyentlari hisobga olinadi.
Ushbu ma’lumotlar asosida avtomatlashtirilgan usulda baholash natijalari shakllantiriladi va yagona ma’lumotlar bazasiga kiritiladi. Ommaviy baholash dastlab 2025–2026 yillarda tajriba tariqasida faqat Toshkent shahrida, keyinchalik 2026–2027 yillarda Nukus va viloyat markazlarida, 2027 yildan esa butun mamlakat bo‘ylab joriy etiladi.
Mutaxassislar fikricha, yangi tizim ko‘chmas mulk bozorida adolatli va shaffof narxlar shakllanishiga yordam beradi. Shuningdek, soliq va mol-mulk hisobotlari ham yanada aniqlik va tizimlilik bilan yuritiladi.
Ushbu uslubiyat uy-joy sotuvchilari, xaridorlar va davlat tashkilotlari uchun ishonchli va avtomatik baholash mexanizmini yaratishni maqsad qiladi. Natijada moliyaviy xatarlar kamayadi, garov va soliqlar aniq hisoblanadi hamda ijtimoiy adolat ta’minlanadi.
