So‘nggi vaqtlarda xorijda yashayotgan o‘zbekistonliklar banking ilovalaridan foydalanishda qator muammolarga duch kelmoqda. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi.
Ayniqsa, telefon almashtirilganda yoki ilova qayta o‘rnatilganda, foydalanuvchilardan shaxsini qayta tasdiqlash talab qilinadi. Biroq, bu jarayon faqat O‘zbekiston hududida amalga oshirilishi mumkinligi sababli, xorijdagi fuqarolar uchun qiyinchiliklar yuzaga kelmoqda.
Bundan tashqari, banklar tasdiqlash kodlarini faqat telefon orqali yuboradi va elektron pochta orqali yuborish amaliyoti yo‘lga qo‘yilmagan. Bu holat xorijdagi mijozlar uchun qo‘shimcha noqulayliklar keltirib chiqaradi.
Markaziy Bank ma’lumotlariga ko‘ra, ushbu cheklovlar kiberxavfsizlikni kuchaytirish maqsadida joriy etilgan. So‘nggi yillarda bank kartalari bilan bog‘liq firibgarlik holatlarining oshishi sababli, 2024-yil sentabr oyidan boshlab banking ilovalariga birinchi marta kirish yoki yangi qurilmada ro‘yxatdan o‘tish faqat O‘zbekiston hududida amalga oshirilishi majburiy etib belgilangan.
Shu bilan birga, avvaldan ro‘yxatdan o‘tgan foydalanuvchilar xorijda banking ilovalaridan foydalanishda davom etishlari mumkin. Markaziy Bankning Kiberxavfsizlik markazi rahbari o‘rinbosari Davron Abdulloyevning ta’kidlashicha, bu chora firibgarlik holatlarining oldini olish uchun zarur hisoblanadi.
Banklar mijozlarga yordam berish maqsadida 24 soatlik call-markazlar tashkil qilgan va maxsus holatlarda videokonferensiya orqali shaxsni tasdiqlash imkoniyatini yaratgan. Biroq, xorijdagi foydalanuvchilar SMS kodlarning faqat O‘zbekiston telefon raqamlariga yuborilishi hamda elektron pochta orqali tasdiqlash imkoniyatining yo‘qligi sababli shikoyat qilmoqda.
Iqtisodchi Botir Qobilov ushbu muammoni tanqid qilib, SMS orqali tasdiqlashdan voz kechish va elektron pochta hamda push-xabarnomalarni joriy etishni taklif qilgan. Mutaxassislarning fikricha, O‘zbekistonda banking xizmatlariga qo‘llanilayotgan qat’iy geografik cheklovlar foydalanuvchilarga noqulaylik tug‘dirmoqda.
Zamonaviy texnologiyalar yordamida xavfsizlikni ta’minlab, qulaylikni saqlab qolish mumkin. Masalan, adaptiv autentifikatsiya, video orqali shaxsni aniqlash va biometriyadan foydalanish kabi usullar samarali yechim bo‘la oladi.
Markaziy Bank xalqaro tajribani o‘rganish maqsadida KPMG kompaniyasi bilan hamkorlikda keng ko‘lamli tahlillarni boshlagan va banking infratuzilmasi hamda kiberxavfsizlik tizimlarini takomillashtirish bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqmoqda. Ushbu jarayon 2025-yil davomida yakunlanishi kutilmoqda.
