AQSH prezidenti Donald Tramp va Rossiya prezidenti Vladimir Putin Alyaskaning Ankorij shahrida yuzma-yuz uchrashib, Ukrainada davom etayotgan urush haqida muzokaralar olib bordi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Ushbu uchrashuvda Ukraina vakillari ishtirok etmaganligi Yevropa davlatlari rahbarlari orasida xavotir uyg‘otdi. Ba’zi siyosatchilar bu holatni xiyonat sifatida baholamoqda.
Ma’lumotlarga ko‘ra, Putin Trampga Kiyev va Yevropa uchun qabul qilib bo‘lmaydigan shartlar asosida otishmalarni to‘xtatish bo‘yicha takliflar kiritishi mumkin. Rossiyalik siyosatchi Vladislav Inozemsevning fikricha, Moskva Ukrainadagi ba’zi viloyatlarni o‘z tarkibiga qo‘shib olganini dunyoga real holat sifatida ko‘rsatishga harakat qilmoqda.
Bu kelajakda hududlarni boshqa yirik kelishuvlarga almashtirish niyatini bildirishi mumkin. Inozemsev aytishicha, Tramp Rossiya bilan urushni to‘xtatish bo‘yicha kelishuvga erishishni xohlaydi.
Uning fikricha, urushni to‘xtatish, hatto diktatorlar bilan ham kelishib olish orqali bo‘lsa, eng muhim maqsaddir. Tramp uchun tinchlik va savdo-sotiq, urushsiz yashash asosiy ustuvorlikdir.
Shuning uchun u Putin bilan kelishuvga erishish uchun barcha imkoniyatlarni ishga solishi tabiiy. Shu bilan birga, Putin ayrim talablarida qat’iy turishi mumkin, ammo muayyan masalalarda egiluvchanlik ko‘rsatishi ham ehtimoldan xoli emas.
Alyaskada ikki tomon o‘zaro kelishuvga erishishi mumkin, biroq bu kelishuv Ukraina va Yevropa uchun qabul qilib bo‘lmaydigan shartlarni o‘z ichiga olishi mumkin. AQSH prezidenti bu kelishuvni jamoatchilikka muvaffaqiyat sifatida ko‘rsatishga intilmoqda.
Chunki u Kongress bilan kelisha olmagan va siyosiy obro‘si pasaygan edi. Endi esa Putin bilan kelishib, nufuzini oshirishni maqsad qilgan.
Putin esa Trampni Arktika va boshqa mintaqalarda iqtisodiy bitimlarga qiziqtirishi mumkin. Turli yirik sarmoyalar va saxovatli takliflar kutilmoqda.
Tramp buni qabul qilishi ehtimoli yuqori, chunki u urushni tugatishni istaydi. Biroq asosiy xavf shundaki, Alyaskada erishilgan kelishuv Ukraina uchun nomaqbul bo‘ladi.
Tramp bunday shartlarni yaxshi kelishuv sifatida taqdim etishi mumkin, ammo ukrainaliklar bunday shartlarga rozi bo‘lmaydi. Inozemsevning ta’kidlashicha, muzokaralar ikki bosqichda kechishi mumkin: dastlab Tramp va Putin kelishuvga erishadi, keyin esa Putin va Zelenskiy o‘rtasida uni amalga oshirishga urinishlar bo‘ladi.
Ammo bu jarayon ko‘pincha muvaffaqiyatsiz tugaydi. Agar kelishuv ish bermasa, Tramp masalani o‘zidan tashqarida deb hisoblab, javobgarlikdan qochishi mumkin.
Shuningdek, Ankorijdagi uchrashuvda janjal chiqishi ehtimoli past. Tramp jurnalistlar oldida urush tugashi va hududlarni almashish rejasini e’lon qilishi mumkin.
Hatto Zelenskiy buni qabul qilsa ham, bosib olingan hududlar rasman Rossiya tomonidan tan olinmaydi, chunki bu xalqaro qonunlarga zid bo‘ladi. Xulosa qilib aytganda, Ukrainadagi urush davom etadi.
Amerika va Rossiya o‘rtasida iqtisodiy hamkorlik rivojlanishi ehtimoli past. Asosiy sanksiyalar, ayniqsa bank tizimiga oid cheklovlar saqlanib qoladi.
Alyaskada erishilgan kelishuv rasmiy ravishda tinchlikka qadam sifatida ko‘rsatilishi mumkin, ammo Ukraina va Yevropa uchun bu shartlar og‘ir va nomaqbul bo‘ladi. Tramp esa o‘zini tinchlik tarafdori sifatida namoyish etishga intiladi.
