O‘zbekiston qonunchilik tizimida bolalar huquqlarini himoya qilish mexanizmlarini mustahkamlashga qaratilgan muhim o‘zgarishlar amalga oshirilmoqda. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputatlari tomonidan ta’qdim etilgan va birinchi o‘qishda qabul qilingan qonun loyihasi vasiylik va homiylik vazifalarini to‘liq yoki lozim darajada bajarmagan shaxslarga ma’muriy javobgarlik joriy etilishini nazarda tutadi. Ushbu tashabbus ijtimoiy himoya tizimini isloh qilishning muhim qismidir.
Qonun loyihasiga ko‘ra, ilgari vasiy yoki homiylik vazifalaridan chetlashtirilgan shaxslarga umr bo‘yi farzandlikka olish taqiqlanadi va ular kelajakda ham bu lavozimlarga tayinlanmaydi. Yangi tizimda markaziy o‘rin Milliy ijtimoiy himoya agentligiga beriladi.
Ushbu agentlik va uning hududiy bo‘linmalari yetim va ota-onasining parvarishidan mahrum bolalarni aniqlash, ularning hisobini yuritish hamda muqobil tarbiyaviy muhitni ta’minlash mas’uliyatini oladi. Shuningdek, islohot doirasida notariat faoliyati ham yangilanishi ko‘zda tutilgan.
Endilikda notariuslar farzandlikka olish, vasiylik yoki homiylikka oid barcha arizalar haqida «Inson» ijtimoiy xizmatlari markazlariga ma’lumot berishga majbur bo‘ladi. Bu chora jarayonlarning oshkoraligini oshirish va bolalar taqdiri bilan bog‘liq jarayonlarga qo‘shimcha nazorat o‘rnatishga xizmat qiladi.
Bolalar huquqlarini himoya qilishni kuchaytirish maqsadida ilgari ham jinoyat va jinoyat-protsessual kodekslarga o‘zgartirishlar kiritilib, bolalarga nisbatan zo‘ravonlik holatlari uchun jazolar kuchaytirilgan. Bu kompleks yondashuv nafaqat qilingan huquqbuzarliklarni jazolash, balki ularni oldini olishga ham xizmat qiladi va jamiyatda bolalar huquqlariga hurmatsizlikka nisbatan qat’iy munosabatni shakllantiradi.
Yangi tizim doirasida vasiy va homiylarni tayinlash vakolatlari hokimlardan «Inson» ijtimoiy xizmatlari markazlari direktorlariga o‘tkazilishi rejalashtirilmoqda. Bu esa mas’uliyatni oshirish va xizmatlarni yanada samarali tashkil etishga imkon beradi.
Umuman olganda, amalga oshirilayotgan islohotlar bolalar huquqlarini himoya qilish sohasida tizimli va samarali o‘zgarishlarni ta’minlashga qaratilgan.
