O‘zbekiston Respublikasida tibbiyot asbob-uskunalari va texnikasini muomala qilish tizimini tubdan takomillashtirishga qaratilgan keng ko‘lamli islohot e’lon qilindi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
Prezidentning 2025 yil 19 avgustdagi qaroriga muvofiq, 2026 yil 1 yanvardan boshlab mamlakatda yangi tartib joriy etiladi. Ushbu tartib xalqaro me’yorlarga moslashtirilgan bo‘lib, sog‘liqni saqlash sohasida xavfsizlik va sifat standartlarini sezilarli darajada oshirishga xizmat qiladi.
Islohotlarning markaziy elementi sifatida barcha tibbiyot mahsulotlarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish majburiyati belgilandi. Ushbu jarayon doirasida mahsulotlar inson hayoti va salomatligi uchun potentsial xavf darajasiga qarab to‘rt kategoriya bo‘yicha tasniflanadi.
Bu yondashuv oddiy sarf materiallaridan tortib, maxsus nazorat talab qiladigan murakkab yuqori texnologik uskunalargacha bo‘lgan mahsulotlarni farqlash va nazorat qilish imkonini beradi. Islohotning muhim talablaridan biri shundaki, tibbiyot mahsulotlarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish faqat klinik sinovlar natijalariga ijobiy xulosa olinganidan keyin amalga oshiriladi.
Bu chora bozorda xavfsizligi va samaradorligi isbotlanmagan mahsulotlarning paydo bo‘lishiga to‘sqinlik qilib, faqat sinovdan o‘tgan mahsulotlarga ruxsat beradi. Shuningdek, ishlab chiqaruvchilar uchun ham jiddiy o‘zgarishlar kiritiladi.
2027 yil 1 yanvardan boshlab dorilar ishlab chiqaruvchi barcha korxonalar uchun GMP milliy sertifikatini olish majburiy bo‘ladi. Bu sertifikat “To‘g‘ri ishlab chiqarish amaliyoti”ga muvofiqligini tasdiqlaydi.
Tibbiyot uskunalarini ishlab chiqaruvchilar uchun ham 2027 yil 1 iyuldan boshlab ISO 13485 standarti talab qilinadi. Ushbu qadamlar mahalliy farmatsevtika sanoatini global bozorga integratsiyalashuvi va O‘zbekiston mahsulotlariga bo‘lgan ishonchni oshirish uchun zarur hisoblanadi.
Islohot farmatsevtika sohasidagi qonunbuzarliklar uchun javobgarlikni kuchaytiradi. Ilgari farmatsevtika kompaniyalari va dorixona tarmoqlari soxta yoki belgilanishi noto‘g‘ri bo‘lgan dori vositalarini sotgani uchun litsenziyalaridan mahrum etilishi haqida chora-tadbirlar e’lon qilingan edi.
Bundan tashqari, joriy yilning 1 iyulidan boshlab, import qilingan dori vositalarini faqat rasmiy importyor kompaniyalar yoki ularning vakolatli dilerlari sotishi mumkin. Ushbu chora-tadbirlar farmatsevtika bozorida tizimli tartib o‘rnatish va fuqarolarning sog‘ligini himoya qilishga qaratilganligini ko‘rsatadi.
ISO 13485 standarti O‘zbekistonda tibbiyot uskunalari ishlab chiqaruvchilari uchun majburiy bo‘lib, u yakuniy mahsulot sifatidan ko‘ra ishlab chiqarish jarayonining standartlashtirilishi va nazoratiga asoslanadi. Bu esa loyiha bosqichidan tortib, utilizatsiyagacha bo‘lgan jarayonlarda xavflarni minimallashtirish imkonini beradi.
