O‘zbekiston Fanlar akademiyasi Materialshunoslik instituti olimlari qishloq xo‘jaligi sohasida muhim texnologik yangilikni yaratishga muvaffaq bo‘ldi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi.
Ularning ishlanmasi bo‘lgan yangi nanoplyonka texnologiyasi issiqxonalarni gazsiz, ya’ni hech qanday yoqilg‘idan foydalanmasdan isitish va yozda sovitish imkonini beradi. Ushbu texnologiya energiya sarfini 80 foizgacha kamaytirib, hosildorlikni 50 foizgacha oshiradi.
Bu yangilik qishloq xo‘jaligida katta inqilob bo‘lishi kutilmoqda. Mazkur texnologiya maxsus nanokompozit zarrachalar yordamida yaratilgan.
Plyonka quyoshning ultrabinafsha nurlarini yutib, ularni infraqizil nurlarga aylantiradi. Bu infraqizil nurlar tuproq va havoni samarali isitib, issiqxona ichidagi haroratni avtomatik boshqaradi.
Sinovlar natijasida, tashqi harorat –3 dan –7 darajagacha tushganida ham, issiqxona ichidagi harorat +5 dan +7 darajagacha saqlangan. Bu qishda qo‘shimcha isitish uskunalariga ehtiyojni yo‘q qiladi.
Yoz faslida esa plyonka issiqxonadagi haroratni 6–9 darajagacha pasaytirib, o‘simliklarni haddan tashqari qizib ketishdan himoya qiladi. Yangi texnologiya nafaqat energiyani tejaydi, balki ekologik jihatdan ham foydali.
Kuchaytirilgan infraqizil nurlar tufayli o‘simliklar o‘sish tezligi 1,5–2 baravarga oshadi. Bundan tashqari, gidrogellar qo‘llanganda sug‘orish uchun suv sarfi 90 foizgacha kamayadi.
Plyonkaning mustahkamligi esa oddiy plyonkalarga nisbatan 3 baravar yuqori bo‘lib, bu plastik chiqindilarni sezilarli darajada kamaytiradi. Ushbu texnologiya "yashil issiqlik" konsepsiyasining amaliy ko‘rinishi hisoblanadi.
Energiya manbai sifatida an’anaviy yoqilg‘idan emas, balki quyosh nuridan foydalaniladi. Bu esa O‘zbekiston qishloq xo‘jaligida ekologik toza va barqaror rivojlanishni ta’minlashga xizmat qiladi.
Manba: zamin.uz
