O‘zbekiston suv resurslarining kamayishi sababli energetika sohasida qiyinchiliklarga duch kelmoqda. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi.
Bu haqda energetika vaziri Jo‘rabek Mirzamahmudov Oliy Majlis Qonunchilik palatasidagi hukumat soati davomida ma’lum qildi. 2023-yilda suv hajmi o‘tgan yilga nisbatan 35 foizga qisqargan bo‘lib, bu yirik gidroelektrostansiyalarda elektr energiyasi ishlab chiqarish hajmining pasayishiga olib keldi.
Vazirning ta’kidlashicha, suv omborlari va daryolardagi suv miqdorining kamayishi gidroelektrostansiyalarning to‘liq quvvatda ishlashiga to‘sqinlik qilmoqda. Mazkur muammoni hal qilish uchun kichik gidroelektrostansiyalar qurilishi rivojlantirilgan.
Hozirda quvvati 5 MVt gacha bo‘lgan kichik va mikro GESlar 140 million kilovatt-soat energiya ishlab chiqarmoqda. Ammo yangi quvvatlar hali yetarli darajada samarali emas.
Shu sababli vazirlik gidroenergetikani rivojlantirish bilan birga muqobil energiya manbalariga o‘tishni ham rejalashtirmoqda. Jumladan, quyosh va shamol energiyasi loyihalari gaz iste’molini kamaytirish uchun asosiy yo‘nalish sifatida belgilangan.
Yirik GESlarni qurish uzoq muddat talab qilgani bois, muqobil energiya qisqa muddatda energiya ta’minotini yaxshilash uchun qulay yechim bo‘lib qolmoqda. Sentyabr oyida Xitoy kompaniyalari bilan gidroakkumulyatsiyalash stansiyalarini qurish bo‘yicha kelishuvga erishildi.
Shuningdek, O‘zbekiston, Qirg‘iziston va Tojikiston o‘rtasida elektr uzatish liniyalarining o‘tkazuvchanligini oshirish bo‘yicha ishlar olib borilmoqda. Jahon banki REMIT dasturi orqali ushbu loyihalarni qo‘llab-quvvatlamoqda.
Dekabr oyida Qirg‘iziston va Tojikistonga 2,6 milliard kilovatt-soat elektr energiyasi eksport qilish rejasi e’lon qilindi. Ushbu strategiya suv omborlarida suv zaxiralarini to‘plash va uni dehqonlar uchun vegetatsiya davrida foydalanishga imkon yaratmoqda.
Natijada, yog‘ingarchilikning 35 foizga kamayishiga qaramay, O‘zbekiston fermerlari yozgi mavsumda suv tanqisligidan aziyat chekmadi. Shu bilan birga, yangi quvvatlarni ishga tushirish orqali O‘zbekiston energiya yetkazib beruvchi davlatga aylandi.
Masalan, Tojikistonga kunlik 2 million kilovatt-soat elektr energiyasi yetkazib berish boshlandi. Hozirda mamlakatning yillik gidroenergetik salohiyati 27,4 milliard kilovatt-soatni tashkil etsa-da, faqat 30 foizi o‘zlashtirilgan.
Shu sababli kichik gidroelektrostansiyalarni rivojlantirish istiqbolli yo‘nalish sifatida qaralmoqda. Manba: upl.uz
