AQSHning nufuzli Stenford universiteti olimlari inson ongida yuz berayotgan so‘zlarni o‘qib, ularni nutqqa aylantira oladigan miya implantini ishlab chiqishdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Ushbu yangi texnologiya ayniqsa so‘zlash qobiliyatidan mahrum bo‘lgan va falaj holatga tushgan bemorlar uchun katta umid manbai bo‘lishi mumkin. Mazkur innovatsion qurilma miyaning nutq uchun mas’ul bo‘lgan qismiga joylashtiriladi.
Tajribada ishtirok etgan shaxslar so‘zlarni ovoz chiqarmasdan, faqat xayolan talaffuz qiladilar. Shu paytda implant neyron signallarini qabul qilib, sun’iy intellekt yordamida ularni aniq so‘z va jumlalarga aylantiradi.
Olimlar ushbu tizimni amaliyotda sinab ko‘rishdi. Yon amiotrofik skleroz tashxisi qo‘yilgan uch kishi va insult sababli nutq qobiliyatini yo‘qotgan yana bir bemor qatnashgan tajribalarda implant 74 foiz aniqlik bilan so‘zlarni deshifrlashga muvaffaq bo‘ldi.
Mutaxassislarning ta’kidlashicha, bu interfeysning asosiy afzalligi shundaki, undan hatto ovoz chiqarishga qodir bo‘lmagan bemorlar ham foydalanishi mumkin. Shuningdek, tizim insonning ichki nutqini ham o‘qiy oladi.
Masalan, miya ichida sanab o‘tilayotgan raqamlar yoki yurakdan o‘tgan fikrlarni ham aniq deshifrlash imkoniyati mavjud. Qurilmaning maxfiyligi masalasiga ham alohida e’tibor qaratilgan.
Tadqiqotchilar maxsus himoya choralarini ishlab chiqqanlar: bemor ichki parolni xayolan kiritish orqali dasturni ishga tushirishi yoki o‘chirishi mumkin. Hatto “chity chity bang bang” iborasi asosida o‘tkazilgan sinovlarda ham tizim 98 foiz aniqlik bilan natija bergani qayd etildi.
Bu esa texnologiyaning ishonchliligi va kelajakda keng qo‘llanilishi mumkinligini ko‘rsatadi. Xulosa qilib aytganda, Stenford olimlari tomonidan yaratilgan mazkur miya implantining tibbiyot va texnologiya sohasida yangi davrni boshlab berishi kutilmoqda.
U nafaqat nutq qobiliyatini yo‘qotgan bemorlarga muloqot imkoniyatini qaytaradi, balki inson tafakkurini chuqurroq o‘rganishda ham katta yutuq bo‘ladi. Bu kashfiyot kelajakda ko‘plab insonlarning hayot sifatini yaxshilashga xizmat qilishi mumkin.
