Meditsina sohasida yangi yutuq amalga oshirildi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi.
Olimlar inson organizmida kelajakda yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan kasalliklarni oldindan aniqlay oladigan sun’iy intellekt modelini yaratdilar. Delphi-2M deb nomlangan ushbu dastur mingdan ortiq kasallik xavfini tibbiy ma’lumotlar asosida hisoblay oladi.
Mutaxassislar ta’kidlashicha, bu model inson salomatligida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan muammolarni o‘n yilgacha oldindan aniqlash imkoniga ega. Delphi-2M anonim tibbiy yozuvlar asosida o‘qitilgan.
U shifoxona qaydlari, shifokor yozuvlari hamda bemorlarning kundalik odatlarini tahlil qiladi. Masalan, chekish odati yoki turmush tarzi kabi ma’lumotlar uning hisob-kitoblarida muhim rol o‘ynaydi.
Dastur ob-havo prognozi kabi ishlaydi: qachon yomg‘ir yog‘ishi mumkinligi aytilgandek, u ham qaysi kasallik yuzaga kelish ehtimoli borligini bashorat qiladi. Avval Buyuk Britaniyadagi UK Biobank loyihasining 400 mingdan ortiq ishtirokchisining ma’lumotlari bilan o‘qitilgan, keyinchalik esa Daniyada 1,9 million odamning tibbiy yozuvlari asosida sinovdan o‘tkazilgan.
Natijalar dastur tomonidan berilgan prognozlarning amalda ham to‘g‘ri ekanligini ko‘rsatdi. Delphi-2M ayniqsa diabet, yurak xuruji va sepsis kabi xavfli kasalliklarni oldindan aniqlashda yuqori natija berdi.
Biroq, tasodifiy infeksiyalarni bashorat qilishda uning imkoniyatlari cheklangan. Mutaxassislarning fikricha, bunday sun’iy intellekt kelajakda shifokorlarga katta yordam beradi.
Agar bemorda kasallikka moyillik aniqlansa, shifokor unga turmush tarzini o‘zgartirish yoki dori-darmonlarni oldindan tavsiya qilishi mumkin. Masalan, jigar kasalligi xavfi yuqori bo‘lgan bemorlarga spirtli ichimliklardan tiyilish tavsiya qilinadi.
Shu bilan birga, ushbu texnologiya sog‘liqni saqlash tizimi uchun strategik ahamiyatga ega bo‘lib, qaysi hududda qancha bemor bo‘lishi mumkinligini aniqlash va shifoxonalar sig‘imini oldindan rejalashtirish imkonini beradi. Germaniya Saraton tadqiqot markazi sun’iy intellekt bo‘limi rahbari professor Morits Gerstungning so‘zlariga ko‘ra, Delphi-2M inson salomatligini anglashda yangi davrni boshlab berdi.
Kelajakda bunday modellar har bir bemor uchun individual davolash rejasini tuzishda muhim ahamiyat kasb etadi. Hozirda model asosan 40 dan 70 yoshgacha bo‘lgan odamlar ma’lumotlari asosida o‘qitilganligi sababli, uni turli yoshdagi bemorlar uchun qo‘llash imkoniyati cheklangan.
Shu bois olimlar uni yanada takomillashtirish, qon tahlillari, genetik ma’lumotlar va tasvirlar bilan boyitish ustida ish olib bormoqda. Tadqiqotning to‘liq natijalari Nature jurnalida chop etilgan bo‘lib, u Yevropa molekulyar biologiya laboratoriyasi, Germaniya Saraton tadqiqot markazi va Kopengagen universiteti hamkorligida amalga oshirilgan.
