Jahon energetika bozorida yangi vaziyat yuzaga kelmoqda. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Hindiston Rossiya neftini sotib olish hajmini sezilarli darajada kamaytirdi, bu bo‘shliqni esa Xitoy tezkorlik bilan to‘ldirmoqda. Bloombergning bozor ma’lumotlariga ko‘ra, Hindiston AQSh tomonidan joriy etilgan qo‘shimcha bojlar sabab Rossiya neftiga bo‘lgan talabni kamaytirdi.
Shu bilan birga, Pekindagi qayta ishlovchi korxonalar Hindiston rad etgan neftni faol xarid qilmoqda. Natijada, Osiyodagi neft oqimlari yo‘nalishi sezilarli o‘zgarib, Xitoy kompaniyalari Rossiyaning g‘arbiy hududlaridan kelayotgan Urals neftini ko‘proq olish imkoniga ega bo‘ldi.
Avval Xitoy asosan Rossiyaning Uzoq Sharq mintaqasidan neft olgan bo‘lsa, avgust oyidan boshlab Boltiqbo‘yi va Qora dengiz orqali kelayotgan Urals nefti yetkazib berilishi kuniga 75 ming barrelga yetdi. Bu yil davomida o‘rtacha 40 ming barrel bo‘lgan ko‘rsatkichdan deyarli ikki barobar ko‘pdir.
Shu bilan birga, Hindiston neft importi keskin kamayib, 400 ming barrelgacha tushib ketdi. Iyul oyida bu hajm 1,18 million barrel bo‘lgan.
Mutaxassislar bu o‘zgarishlarning asosiy sababini AQShning savdo siyosatida ko‘rishmoqda. Avgust boshida Vashington Hindistonga nisbatan boj stavkalarini ikki barobar oshirdi va shu orqali Hindistonni Rossiya neftini sotib olishdan voz kechishga majbur qildi.
Biroq Xitoyga nisbatan bunday cheklovlar qo‘llanilmadi, chunki savdo sohasidagi murakkab kelishuvlar saqlab qolindi. Natijada, Xitoy kompaniyalari Hindiston ololmagan hajmlarni bemalol xarid qilish imkoniga ega bo‘ldi.
Ekspertlarning fikricha, Xitoydagi qayta ishlovchi zavodlar uchun bu holat qulaydir va ular Rossiya neftini uzoq muddat davomida xarid qilishni davom ettirishi mumkin. Urals nefti Yaqin Sharq neftiga nisbatan raqobatbardosh hisoblanadi.
Buning asosiy sababi Rossiyaning katta chegirmalari va arzon logistika imkoniyatlaridir. Hozirda ma’lum bo‘lishicha, Xitoy kompaniyalari oktyabr va noyabr oylariga mo‘ljallangan 10-15 ta Urals partiyasini oldindan band qilib bo‘lgan.
Chjoushan sohillarida esa 2 million barrel neft bilan to‘ldirilgan ikki katta tanker turibdi. Bozordagi talab yuqori bo‘lib, Urals nefti Brent neftidan taxminan bir dollar qimmatroq sotilmoqda.
Bu xaridorlarning qiziqishi kuchli ekanini ko‘rsatadi. Biroq Hindistondagi qayta ishlash korxonalarida faollik kam.
Ba’zilari takliflarni ko‘rib chiqayotgan bo‘lsa-da, ko‘pchiligi AQSh bosimi ostida jiddiy xavotirda. Ekspertlar ogohlantiradiki, agar kelajakda Xitoy ham xarid hajmlarini kamaytira boshlasa, Rossiya neftiga yangi xaridor topish qiyin bo‘ladi va Moskva narxlarni yanada pasaytirishga majbur bo‘ladi.
