So‘nggi paytlarda biologiya va genetika sohasida muhim yangiliklar yuz berdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Ulardan eng muhimlari – saratonga qarshi universal vaksinaning yaratilishi va “ko‘zgudagi hayot” deb ataladigan yangi texnologiyaning rivojlanishi hisoblanadi. Massachusets texnologiya instituti aspiranti Liam Chitayat va Minnesota universiteti dotsenti Keyt Adamala Amerika Foreign Affairs jurnalida ushbu mavzuda keng maqola e’lon qildilar.
Maqolada biologik hayot murakkab, aniq qonun va qoidalarga asoslangan yagona tizim ekanligi ta’kidlanadi. Hozirgi organizmlarda oqsillar asosan chap aminokislotalardan tashkil topgan, DNK esa o‘ng shakardandir.
“Ko‘zgudagi hayot” yoki teskari hayot shakli – molekulyar tarkibiy qismlarning to‘liq teskari holatda yaratilishini anglatadi. Tadqiqotchilar bunday organizmlar immun tizimidan osongina qochishi mumkinligini ogohlantiradi.
Bu yangi, davolanmaydigan infeksiyalarning paydo bo‘lishiga sabab bo‘lishi mumkin. Tabiatda bunday teskari hujayralarni nazorat qiluvchi mexanizm yo‘qligi, mavjud antibiotiklar ularning tuzilishiga qarshi samarasiz bo‘lishi ehtimoli yuqori ekanligi aytiladi.
Shunday qilib, agar bunday sintetik organizmlar tasodifan yoki maqsadli ravishda yuzaga kelsa, ular inson biologik himoyasidan o‘tib, davolanishga qarshilik ko‘rsatishi va ekologik muvozanatni buzishi mumkin. Shuningdek, “ko‘zgudagi hayot” insonlarning tabiat va evolyutsiya haqidagi tushunchalarini o‘zgartirishi mumkin.
Bu texnologiya orqali Yerda hayot qanday rivojlanganini va Quyosh tizimidagi boshqa sayyoralarda hayot shakllarini yaxshiroq tushunish imkoniyati paydo bo‘ladi. Biroq mutaxassislar bunday yangiliklarning istiqboldagi xavflarini hisobga olib, ehtiyot choralarini ko‘rishni tavsiya qiladilar.
Ekspertlar fikricha, ushbu ilmiy kashfiyotlar insoniyat uchun yangi evolyutsion bosqichlarni ochishi mumkin. Shu bilan birga, innovatsiyalardan foydalanishda etik va xavfsizlik qoidalariga qat’iy rioya qilish zarur.
Bu inson, hayvon va tabiiy muhit xavfsizligini ta’minlash uchun juda muhimdir.
