Siyosiy tahlilchilar va xalqaro nashrlar, jumladan Politico, yaqin besh yil ichida dunyoda yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan beshta jiddiy mojaro va urush ehtimoli haqida ogohlantirmoqda. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Ushbu tahlillar Amerika Qo‘shma Shtatlarining razvedka agentliklari tomonidan to‘plangan so‘nggi ma’lumotlarga tayangan holda tuzilgan. Birinchidan, Hindiston va Pokiston o‘rtasidagi nizo eng xavfli hisoblanadi.
Ikkala davlat ham yadroviy qurollarga ega bo‘lib, ularning soni jahondagi boshqa davlatlarga nisbatan yuqori darajada. Pokistonda 170, Hindistonda esa 180 yadroviy qurol mavjud.
Ichki siyosiy vaziyatlarning keskinlashuvi bu ikki davlat o‘rtasidagi mojaroni kuchaytirishi mumkin. Har qanday kichik noaniqlik katta falokatlarga olib kelishi ehtimoli mavjud.
Ikkinchidan, Xitoy va Tayvan o‘rtasidagi ziddiyat XXI asrda global qudratning kimga tegishli ekanligini aniqlashda muhim rol o‘ynashi mumkin. Amerika Qo‘shma Shtatlari Tayvanni uzoq vaqt davomida qo‘llab-quvvatlashini bildirgan bo‘lsa-da, ayrim tahlilchilar bu va’daga qanchalik amal qilinishiga shubha bilan qaramoqda.
Mintaqadagi har qanday keskinlik butun dunyo siyosatiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Uchinchidan, Rossiya va Boltiqbo‘yi davlatlari o‘rtasidagi geosiyosiy ziddiyat ham katta xavf tug‘diradi.
Rossiyaning maqsadi tarixiy hududlarni qayta nazoratga olish va NATO hamda Yevropa davlatlarining strategiyasini sinovdan o‘tkazishdir. Bu mintaqadagi har qanday harakat Yevropa xavfsizligiga jiddiy tahdid solishi mumkin.
To‘rtinchidan, Hindiston va Xitoy chegarasidagi mojarolar ham jiddiy muammo hisoblanadi. Hindistonda aholi punktlari ko‘p bo‘lgani sababli mintaqada tushunmovchilik va kuchayish ehtimoli oshadi.
Ayni paytda ikki davlat qo‘shinlari chegarada qurol olib yurishdan cheklangan bo‘lsa-da, an’anaviy oldini olish mexanizmlari va aloqa liniyalari mavjud emas. Bu holat har qanday xato yoki noto‘g‘ri qaror katta mojaro keltirib chiqarishi mumkinligini bildiradi.
Beshinchidan, Koreya yarim oroli eng noaniq va xavfli hududlardan biridir. Shimoliy Koreya iqtisodiy bosim va ochlik sababli zaiflashmoqda.
Hukumatning qat’iy siyosati mamlakatni falaj holatga keltirgan. Kim Chen In o‘zini keyingi Saddam Husayn yoki Muammar Qaddofiy kabi ko‘rmasligi mumkin, ammo uning e’tibori asosan yadroviy qurollarga qaratilgan.
Agar u zaiflik yoki tahdidni his qilsa, kutilmagan voqealar yuz berishi ehtimoli katta. Mutaxassislar ta’kidlashicha, ushbu beshta mintaqadagi mojarolar faqat harbiy nizolar bilan cheklanmaydi.
Ular global iqtisodiyot, siyosat va xalqaro diplomatiyaga ham sezilarli ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Shu sababli kelgusi besh yil ichida bu mojarolar diqqat markazida bo‘lib, davlatlar o‘z xavfsizlik strategiyalarini qayta ko‘rib chiqishga majbur bo‘ladi.
