Afg‘onistonning shimoliy To‘xor viloyatida joylashgan qadimiy Ay Xonim shahri hududida Xitoy kompaniyalari va “Tolibon” hukumati hamkorligida oltin qazib olish ishlari boshlandi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi.
Bu haqda mahalliy manbalar xabar bermoqda. Qazish ishlari Dashti Qal’a tumanida, Qizil daryo bo‘yida joylashgan arxeologik hudud yaqinida olib borilmoqda.
Ushbu hudud qadimdan Yunon-Baqtriya davlati markazlaridan biri bo‘lib, tarixiy va madaniy ahamiyatga ega. Mutaxassislar bu ishlar qadimiy yodgorliklarga jiddiy zarar yetkazishi mumkinligidan xavotir bildirmoqda.
Ularning fikricha, To‘xor viloyatidagi bu joy nafaqat Afg‘oniston, balki butun mintaqaning tarixini o‘rganish uchun muhim manba hisoblanadi. Ay Xonim shahri miloddan avvalgi III asrda barpo etilgan bo‘lib, Yunon-Baqtriya davrining madaniy va iqtisodiy markazlaridan biri sanaladi.
Ilgari o‘tkazilgan qazishmalar davomida bu yerda qadimiy teatrlar, ibodatxonalar, yozuvlar va boshqa ko‘plab muhim artefaktlar topilgan. Bu esa hududning ahamiyatini yanada oshiradi.
Shu bilan birga, “Tolibon” hukumati tabiiy resurslardan foydalanish orqali iqtisodiyotni tiklash va davlat byudjetini to‘ldirishni asosiy maqsad sifatida belgilagan. Oltin, neft, litiy kabi boyliklarga katta e’tibor qaratilmoqda.
Xitoy esa Afg‘onistondagi foydali qazilmalar sohasida o‘z ta’sirini kuchaytirishga intilmoqda. Mutaxassislarning fikricha, bu hamkorlik Pekinning mintaqadagi iqtisodiy ta’sirini yanada kengaytiradi.
Biroq, tarixshunoslar va arxeologlar bu jarayonning madaniy merosga salbiy ta’siri haqida ogohlantirmoqda. Ularning fikricha, oltin qazish ishlari natijasida ming yillik tarix izlari butunlay yo‘qolib ketishi xavfi mavjud.
Bu esa nafaqat Afg‘oniston, balki butun mintaqaning madaniy merosiga tuzatib bo‘lmas zarar yetkazishi mumkin.
