O‘zbekistonda har kuni yo‘llarda o‘rtacha olti nafar inson halok bo‘lmoqda. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Bu nafaqat rasmiy statistika, balki ogohlantiruvchi signal hisoblanadi. Davlat rahbari Shavkat Mirziyoyev 2025 yil 8 iyul kuni yo‘l qoplamalari sifati, xavfsizlik tizimi hamda baxtsiz hodisalarni kamaytirish bo‘yicha o‘tkazilgan yig‘ilishda ushbu muammolarga yangicha yondashuv zarurligini ta’kidladi.
Prezident matbuot kotibining ma’lum qilishicha, yig‘ilishda so‘nggi yetti yilda yo‘llarga ajratilgan mablag‘lar va amalga oshirilgan islohotlar ko‘rib chiqildi. 2017 yilga qadar bo‘lgan davr bilan solishtirganda, 3,5 barobar ko‘p, ya’ni 61 trillion so‘m sarflangan.
Biroq hozirgi natijalar kutilgandek emas. 2024 yilda 9364 ta yo‘l-transport hodisasi qayd etilgan, ulardan 2030 nafari halok bo‘lgan.
Bu degani, har to‘rtinchi avtohalokat o‘lim bilan yakunlanmoqda. Kuniga kamida oltita oilada motam hukm surmoqda.
Eng ko‘p o‘lim holatlari Samarqand, Toshkent va Farg‘ona viloyatlarida yuz bermoqda. 2025 yilning dastlabki yarmida ham 20 ta hududda vaziyat og‘irligicha qolmoqda.
Qiziltepa, Chust, Tayloq, Paxtachi, Urgut, Xonqay, Peshqun, Denov, Olmazor, Shovot kabi tumanlarda avariyalar soni oshgan. Shu bilan birga, Mo‘ynoq, Nukus, Yangiobod, Taxtako‘pir va Ohangaron shaharlarida o‘lim holatlari qayd etilmagan.
Ushbu ijobiy tajribalarni kengaytirish zarur. Shavkat Mirziyoyev yig‘ilishda “Xavfsiz yo‘l” milliy dasturini joriy etishni e’lon qildi.
Dastur doirasida yo‘l infratuzilmasi va piyodalar xavfsizligi yaxshilanadi. “Xavfsiz yo‘l va xavfsiz piyoda” nomli respublika jamg‘armasi tashkil etiladi.
Jamg‘arma 2025 yilda davlat hisobidan 400 milliard so‘m bilan moliyalashtiriladi. Mablag‘lar piyoda yo‘laklari qurish, svetoforlar, yo‘l belgilari va to‘siqlar o‘rnatish, jismoniy hamda vizual xavfsizlikni ta’minlashga yo‘naltiriladi.
Shuningdek, jarimalardan tushadigan mablag‘larning 25 foizi aynan ushbu jamg‘armaga ajratiladi. Bu har bir fuqaroning mas’uliyatini oshiradi.
Yo‘llardagi yana bir muammo infratuzilma va nazorat tizimining uzviy bog‘liqligining yetishmasligidir. 967 kilometr piyodalar yo‘lakchasi va 38 ming dona yo‘l belgisi yetishmaydi, 1500 dan ortiq yo‘lda himoya to‘siqlari yo‘q.
Bu holat boshqa xavfsizlik muammolarini ham keltirib chiqaradi. Farg‘onadagi D-105 yo‘lining 6 kilometr qismida to‘siqlar o‘rnatilgach, 2025 yilda o‘lim holatlari nolga tushdi.
Ilgari bu yerda har yili kamida 10 kishi halok bo‘lardi. Bu samarali chora ko‘rilganining yaqqol isboti.
Dastur doirasida yangi elektron portal ishga tushiriladi. U yerda aholi yo‘ldagi muammolar, yo‘l belgilari, svetoforlar va piyoda o‘tish joylari haqida ma’lumot oladi, fikr bildiradi va loyihalarga ovoz beradi.
Foto va video hisobotlar orqali jamoatchilik nazoratni amalga oshiradi. Eng muhim jihatlardan biri resurslarni adolatli taqsimlashdir.
Har bir viloyat va tuman teng imkoniyatga ega bo‘ladi. Jamg‘arma mablag‘larini taqsimlash vakolati aynan shu tamoyil asosida amalga oshiriladi.
Prezident ta’kidlaganidek, har bir inson hayoti bebaho. Yo‘lda halok bo‘lgan har bir insonning taqdiri davlat, jamiyat va oilaning yuragiga urilgan zarbadir.
Shu bois tizimda sustkashlik, byurokratiya yoki betarflikka yo‘l qo‘yilmaydi. Har bir hokim, rahbar va yo‘l boshqarmasi rahbari o‘z hududida yo‘llarni xavfsiz qilishni fuqarolik burchi sifatida qabul qilishi lozim.
Bu faqat davlat emas, balki butun jamiyatning umumiy vazifasiga aylanishi kerak.
