Xitoyning yangi gidroelektr stansiyalari: energiya sohasida o‘sish, xavotir va xalqaro e’tibor Xitoy davlat kengashi raisi Li Syan tomonidan Yarlung Sangpo daryosida beshta kaskadli gidroelektr stansiyasi qurilishi boshlangani rasman e’lon qilindi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Ushbu loyiha uchun taxminan 167 milliard dollar mablag‘ ajratilishi rejalashtirilgan. Loyihani amalga oshirishda China Yajiang Group mas’ul etib belgilangan.
Yarlung Sangpo daryosi Tibet mintaqasidan oqib o‘tadi va yangi quriladigan inshootlar yillik 300 milliard kilovatt-soat elektr energiyasi ishlab chiqarishi kutilmoqda. Asosan, bu energiya Tibet aholisini ta’minlashga yo‘naltiriladi, ortiqcha quvvat esa mamlakatning boshqa hududlariga yetkazib beriladi.
Mazkur loyiha Xitoyning mashhur Uch dara to‘g‘onidan uch barobar ko‘proq elektr energiyasi ishlab chiqarish imkonini beradi. Shu sababli bu gidroelektr stansiyalari dunyo energetikasi tarixida yangi bosqich sifatida baholanmoqda.
Biroq loyiha xalqaro maydonda jiddiy munozaralarga sabab bo‘lmoqda. Hindiston va Bangladesh kabi qo‘shni davlatlar Xitoyning suv resurslarini nazorat qilishga qaratilgan siyosatini mintaqaviy bosim va iqtisodiy ta’sir vositasi sifatida ko‘rmoqda.
Shuningdek, ekologlar va mahalliy faollar yangi GES qurilishi daryo oqimlariga va atrof-muhitga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkinligidan xavotir bildirmoqda. Suv toshqinlari yoki quyi oqimlarda suv tanqisligi yuzaga kelishi ehtimoli mavjud.
Hududning geologik sharoiti ham loyihaga xavf tug‘dirishi mumkin. Ekspertlar tor va chuqur daryoda damba qurilishi yer qimirlashini kuchaytirishi, zilzila yoki boshqa tabiiy ofatlar oqibatida damba vayron bo‘lishi ehtimoli borligini ta’kidlamoqda.
Bu esa nafaqat iqtisodiy yo‘qotishlarga, balki inson hayoti uchun ham jiddiy tahdid hisoblanadi. Shunday qilib, Xitoyning yangi gidroelektr loyihasi energetika sohasida katta imkoniyatlar yaratish bilan birga, mintaqaviy xavotir va global ekologik muammolarni ham keltirib chiqarmoqda.
Endilikda xalqaro hamjamiyat diqqat markazida Xitoyning suv siyosati, uning oqibatlari va mintaqaviy hamkorlik masalalari turibdi.
