2025 yilning birinchi olti oyidagi statistika O‘zbekiston yoshlar orasida xavotirli tendensiyani ko‘rsatdi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
Yuqori ta’lim muassasalarining talabalari jinoiy ishlarning uch yuzdan ortig‘ida ishtirok etganligi aniqlangan. Oliy Majlis Senatining matbuot xizmati taqdim etgan ma’lumotlar parlament darajasida jiddiy tekshiruv o‘tkazilishiga asos bo‘ldi.
Senat yig‘ilishida oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vaziri Kongratboy Sharipovga so‘rovnoma yuborish to‘g‘risida qaror qabul qilindi. Bu qaror akademik muhitdagi jinoyatchilik holatlari tahlilidan keyin qabul qilindi.
Tahlil natijalari tarbiyaviy va ta’lim jarayonlarini tashkil etishda tizimli kamchiliklar mavjudligini ko‘rsatdi. Senatorlar talabalar bo‘sh vaqtini mazmunli tashkil etish, ma’naviy-ma’rifiy ishlar va ota-onalar bilan hamkorlik masalalariga oliy ta’lim muassasalarining yetarlicha e’tibor bermayotganidan xavotir bildirdi.
Taqdim etilgan ma’lumotlarga ko‘ra, joriy yilning yanvar oyidan iyun oyigacha mamlakatdagi 102 ta oliy ta’lim muassasasining talabalari 307 ta jinoyat sodir etgan. Jinoyatlar geografiyasi butun respublikani qamrab olgan bo‘lsa-da, eng ko‘p holatlar poytaxtda qayd etilgan.
Toshkentdan so‘ng jinoyatlar soni Toshkent viloyati, Buxoro, Namangan, Andijon, Samarqand, Farg‘ona va Surxondaryo viloyatlarida ko‘p uchraydi. Jinoyatlar turli xildagi yo‘l-transport hodisalari, bezorilik, o‘g‘rilik, firibgarlik va turli darajadagi tan jarohatlarini o‘z ichiga oladi.
Hisobotda ayrim universitetlarga alohida e’tibor qaratilgan. Ushbu muassasalarda o‘qiydigan talabalar jinoyatchilikda ko‘proq ishtirok etgan.
Bu ro‘yxatda Toshkent davlat transport universiteti, O‘zbekiston milliy universiteti, shuningdek, Toshkent davlat texnika, iqtisodiyot va axborot texnologiyalari universitetlari mavjud. Parlament a’zolari ta’kidlaganidek, jinoyatlarning katta qismi dars vaqtida, ya’ni soat 08:00 dan 16:00 gacha sodir etilgan.
Bu holat darslarga qatnashish nazorati yetarli emasligini va ta’lim jarayonini monitoring qilishda shaklliy yondashuv mavjudligini ko‘rsatadi. Bundan tashqari, ko‘plab oliy ta’lim muassasalarida t’yutorlik tizimi belgilangan tartiblarga javob bermaydi.
Talabalar turar joylari, ayniqsa kirish-chiqish tartibi va tungi vaqt davomida yashovchilar nazorati yetarli emasligi ham alohida muammo sifatida qayd etilgan. Ushbu muammolar fonida senatorlar oliy ta’lim tizimida korrupsiya masalasini ham ko‘targan.
Ta’lim sohasidagi mansabdor shaxslarga nisbatan jinoiy ishlar ochilishi aholining haqli noroziligiga sabab bo‘lib, adolatsizlikka oid shikoyatlar sonining keskin oshishiga olib kelmoqda. Muhokama yakunida parlament so‘rovi yuborilib, tegishli choralar ko‘rilishi belgilandi.
Xalqaro kriminologik tadqiqotlarga ko‘ra, talabalar orasidagi jinoyatchilik darajasi ko‘pincha iqtisodiy holatdan ko‘ra, ularning bo‘sh vaqtini mazmunli tashkil etish va universitet hayotiga jalb qilinish darajasi bilan bog‘liq. Talabalar o‘zini boshqarish, sport va ko‘ngillilik dasturlari rivojlangan oliy ta’lim muassasalari odatda kam jinoyat holatlari ko‘rsatkichiga ega bo‘ladi.
