Trampning G‘azo bo‘yicha pozitsiyasini HAMAS vakili nega olqishladi?

12 mart kuni AQSH prezidenti Donald Tramp va Irlandiya bosh vaziri Maykl Martinning Oq uydagi uchrashuvida, Trampning G‘azo aholisini majburan ko‘chirish haqidagi pozitsiyasidan voz kechishi haqidagi bayonotlari ahamiyatga molik bo‘ldi. AQSH prezidentining mazkur so‘zlari, agar ular G‘azo aholisini ko‘chirish rejasidan haqiqatan voz kechishni anglatsa, HAMAS tomonidan ijobiy qabul qilindi.

HAMAS matbuot kotibi Hazem Qosim bayonotida, agar AQSH prezidenti G‘azo aholisini majburan ko‘chirishdan bashqacha pozitsiyani bildirgan bo‘lsa, bu qarorni olqishlashlarini bildirdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, AQSHning shu kabi pozitsiyadan voz kechishi Yaqin Sharqdagi harbiy va siyosiy muammolarning tinch yo‘llar bilan hal etilishiga yordam berishi mumkin. Shuningdek, HAMAS vakili AQSH va boshqa davlatlarni Isroilga bosim o‘tkazishga, anneksiyadan voz kechish va suhbatlarga chaqirishga chaqirdi.

Donald Trampning G‘azo aholisini qo‘shni davlatlarga ko‘chirish, G‘azo anklavini esa AQSH nazoratiga olish haqidagi bayonotlari butun dunyoda katta rezonansga sabab bo‘lgan edi. Trampning bu g‘oyasi ko‘plab xalqaro institutlar va davlatlar tomonidan tanqid qilingan, chunki u Falastin xalqining huquqlari va g‘azoliklarning xavfsizligini nazarga olmagan. HAMASning bu bayonotga munosabati, ushbu pozitsiyadan voz kechish nafaqat G‘azo xalqining manfaatlariga, balki keng hududdagi tinchlik o‘rnatish uchun muhim qadam bo‘lishi mumkinligini ko‘rsatadi.

Shu bilan birga, Isroil—HAMAS o‘rtasidagi sulh bitimining 42 kunlik dastlabki bosqichi shu oyning boshida yakunlandi, ammo keyingi bosqich bo‘yicha kelishuvga erishilmadi. Isroilning G‘azoga qo‘ygan blokadasi natijasida, sektorga oziq-ovqat, yoqilg‘i va dori-darmon mahsulotlarining kirishi tugallandi, bu holat xalqaro doiralarda falastin xalqining huquqlari va gumanitar yordamga qarata tanqidlarga sabab bo‘ldi.

6 mart kuni Qatarda urushni tugatish uchun yangi muzokaralar boshlandi va bu muzokaralarda AQSHning maxsus vakili Adam Boyler ishtirok etdi. Uning HAMAS vakillari bilan o‘tkazgan uchrashuvlari va urushning to‘xtatilishiga qaratilgan strategik rejalar xalqaro tinchlik jarayonidagi muhim qadamlar bo‘ldi.

Shuningdek, G‘azoni tiklash bo‘yicha muzokaralar 12 mart kuni Qatar poytaxtida, Trampning Yaqin Sharq bo‘yicha vakili Stiv Vitkoff ishtirokida o‘tdi. Uchrashuvda Arab davlatlari tashqi ishlar vazirlari va Falastin Ozodlik Tashkiloti bosh kotibi ham qatnashdi. Ular G‘azoni qayta qurishga qaratilgan rejalarni muhokama qilib, bu jarayondagi amaliy qadamlar haqida fikr almashdilar.

HAMASning vakillari, shuningdek, Misr vositachiligidagi muzokaralarda ham ishtirok etib, Isroil bilan tinchlik kelishuvining keyingi bosqichini muhokama qilishga tayyorlik bildirdilar. Vazirlar, musobaqalar va xalqaro institutlar aralashuvi orqali G‘azo va umuman Yaqin Sharq mintaqasidagi tinchlik jarayonlarini ilgari surish maqsadida keng qamrovli sa’y-harakatlarni amalga oshirish kerakligi yana bir bor aniq bo‘ldi.