Pokiston hozirda ichki xavfsizlikning keskin yomonlashuvi bilan yuzlashmoqda. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
2025-yil iyuli so‘nggi yillarning eng qonli davri sifatida tarixga kiradi. Faqat iyul oyida Balochiston va Xaybar-Paxtunxva viloyatlarida yuzaga kelgan hujumlar va o‘g‘irlashlar natijasida 82 nafar xavfsizlik xodimi, jumladan uch nafar mayor halok bo‘ldi.
Ushbu hududlar uzoq yillardan beri separatistik zo‘ravonlik va islomiy jangarilik markaziga aylangan. Tehrik-i-Tolibon Pokiston (TTP) va baluch separatistik guruhlari faoliyatini kuchaytirib, xavfsizlik tizimiga qarshi muvofiqlashtirilgan hujumlar uyushtirmoqda.
Natijada, ayniqsa g‘arbiy viloyatlarda huquq-tartibot organlari faoliyati sustlashmoqda. Ba’zi hududlarda komendantlik soatlari joriy etilgan, hatto harbiylar uchun ham “kirish mumkin bo‘lmagan” zonalar paydo bo‘lgan.
Pokiston armiyasi ayni paytda ikki tomonlama isyon deb ataladigan tahdidga qarshi tarqoq holda kurashmoqda. 2021-yildan beri TTP XP hududida hujumlarni davom ettirsa, baluch separatistlari Balochistonda yirik hujumlar uyushtirib, yuqori martabali harbiylarni nishonga olmoqda.
So‘nggi haftalarda bir nechta mayorlar halok bo‘lgan, bu jangarilarning razvedka va strategik muvofiqlashtirish darajasining oshganini ko‘rsatadi. Shuningdek, Janubiy Vaziriystonda yetti nafar politsiyachi o‘g‘irlab ketilishi TTPning qabilaviy hududlarga ham kirib borayotganidan dalolat beradi.
Hududlarda xavfsizlik kuchlarining harakatlanish imkoniyati cheklangan. Mastung, Avaran, Kalat, Kvetta va XP viloyatlaridagi ba’zi joylar harbiylar uchun kirish mumkin bo‘lmagan hududlarga aylangan.
Bu yerda komendantlik soatlari joriy qilingan bo‘lsa-da, harbiylar portlovchi qurilmalar xavfi sababli ayrim joylarga kirishga jur’at qilmayapti. “Kirib bo‘lmaydigan zona” atamasi endi faqat ibora emas, balki amaliy haqiqatga aylangan.
Pokistondagi hozirgi tartibsizlikni tushunish uchun so‘nggi 50 yil ichidagi strategik qarorlarni ko‘rib chiqish zarur. 1970-yillardan boshlab Pokiston harbiy elitalari Afg‘onistonda islomiy jangari guruhlarni qo‘llab-quvvatlab kelmoqda.
Bu siyosat 2001-yildan keyin ham davom etdi va 2021-yilda Tolibon hokimiyatga qaytishi TTPga katta kuch berdi. Hozir TTP Durand chizig‘i bo‘ylab deyarli erkin harakat qilmoqda.
Bir paytlar qo‘llab-quvvatlangan islomiy mafkura endi Pokistonga tahdid solmoqda. Balochiston viloyati uzoq yillardan beri nizolar girdobida.
So‘nggi oylar mojarolar keskin kuchaydi. Baluch jangarilari zamonaviy qurollar va taktikalardan foydalanib, harbiylarga qarshi hujumlarni kuchaytirmoqda.
Faqat iyul oyida uch nafar mayor halok bo‘lishi armiyada xavotir uyg‘otdi. Hujumlar endi tog‘li hududlar bilan cheklanmay, shahar va yarim shahar hududlariga ham kirib bormoqda.
Mahalliy aholi orasida norozilik kuchayib, harbiylarni ko‘pincha bosqinchi sifatida qabul qilmoqda. Bu esa radikallashuv va isyon doirasini kengaytiradi, hukumat esa kuch ishlatish bilan javob bermoqda, bu esa vaziyatni yanada yomonlashtirmoqda.
Pokistondagi hozirgi vaziyat Bangladesh uchun ogohlantiruvchi darsdir. 2024-yilda Bangladeshda siyosiy o‘zgarishlar va ekstremistik faoliyatning kuchayishi kuzatilmoqda.
Agar bu nazoratga olinmasa, Bangladesh ham Pokistondagi kabi inqirozga duch kelishi mumkin. Tarixan Bangladesh zo‘ravon islomiylikka qarshi qat’iy siyosat yuritib kelgan, ammo so‘nggi o‘zgarishlar ekstremistik kuchlarni kuchaytirmoqda.
Pokistondagi inqiroz mafkuraviy ekstremizmning davlat xavfsizligiga qanday tahdid solishini ko‘rsatmoqda. 2025-yil iyuli Pokiston ichki xavfsizlik tarixida muhim burilish nuqtasidir.
Halok bo‘lganlar sonining ko‘pligi, komendantlik soatlarining joriy qilinishi va keng hududlarning hatto harbiylar uchun kirish mumkin bo‘lmagan hududlarga aylanishi mamlakatning chuqur inqirozda ekanini ko‘rsat
