Hukumat mahallalarda soliq intizomini oshirish maqsadida yangi rag‘batlantirish tizimini joriy etishni rejalashtirmoqda. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
Ushbu tashabbus doirasida mahallalar soliq to‘lovchilari tomonidan to‘langan soliqlar darajasiga ko‘ra reytingga kiritiladi. Reytingda yuqori o‘rinlarni egallagan yuzta mahallaga har biri 2 milliard so‘mdan maqsadli mablag‘ ajratilib, mahalliy infratuzilmani rivojlantirish loyihalari amalga oshiriladi.
Bu haqda “O‘zbekiston 24” telekanalida iqtisodiyot va moliya vazirining birinchi o‘rinbosari Ilhom Norkulov ma’lum qildi. U 11 avgust kuni davlat rahbari raisligida o‘tkazilgan yig‘ilish natijasida qabul qilingan yangi chora-tadbirlar haqida batafsil ma’lumot berdi.
Ushbu yig‘ilishning asosiy mavzusi mamlakatda soya iqtisodiyotining hajmini kamaytirish bo‘ldi. Norkulovning so‘zlariga ko‘ra, takliflar ishlab chiqilishidan oldin vaziyat chuqur tahlil qilindi.
Jahon banki va Xalqaro valyuta jamg‘armasi kabi nufuzli xalqaro moliyaviy tashkilotlarning tavsiyalari hamda Ernst & Young kabi “Katta to‘rtlik” auditorlik kompaniyalari hisobotlari, BMT Taraqqiyot dasturi doirasida soya iqtisodiyoti bo‘yicha maxsus tadqiqotlar hisobga olindi. Shuningdek, hududlarda amaliy tekshiruvlar o‘tkazilib, beshta asosiy yo‘nalishda takliflar paketi shakllantirildi.
“Takliflarning ko‘pchiligi muhokama qilindi va prezident tegishli topshiriqlar berdi”, — dedi Norkulov. Xususan, Milliy statistika qo‘mitasiga soya va norasmiy iqtisodiyot ko‘rsatkichlarini baholash usullarini takomillashtirish vazifasi yuklatildi.
Ikkinchi muhim yo‘nalish soliq to‘lovchilar uchun samarali rag‘batlantirish tizimini yaratishdir. Vazir o‘rinbosari prezident so‘zlarini keltirdi: “Biz soliq to‘lovini rag‘batlantirish va motivatsiya orqali amalga oshirishimiz kerak.
Soliq to‘lash o‘z-o‘zidan foydali bo‘ladigan tizimni yaratish muhim.” Ana shunday kontekstda mahallalar reytingi joriy qilinmoqda. Ushbu tizim “Tashabbuskor byudjet” dasturi bilan integratsiya qilinadi.
Norkulovning ta’kidlashicha, loyihalar uchun ovoz berish mexanizmiga maxsus koeffitsiyent qo‘shiladi. Soliq to‘lovchilari ko‘p bo‘lgan mahallalar muhim ustunlikka ega bo‘ladi.
Shuningdek, to‘g‘ridan-to‘g‘ri infratuzilma loyihalarini moliyalashtirishdan tashqari, soliq intizomini yuqori darajada saqlayotgan fuqarolarga imtiyozlar beriladi. Soliq to‘lovlari to‘g‘ri amalga oshirilayotgan mahallalarning aholisi imtiyozli ipoteka va ta’lim kreditlarida ustunlikka ega bo‘ladi.
Hukumat “Tashabbuskor byudjet” mexanizmini ham doimiy takomillashtirib bormoqda. Masalan, Open Budget portalida ikki marta g‘olib bo‘lgan mahallalar 2025 yilning ikkinchi va 2026 yilning birinchi mavsumlarida ariza topshira olmaydi, bu esa imkoniyatlar tengligini ta’minlashga qaratilgan.
O‘zbekistondagi mahalla instituti dunyodagi eng qadimiy ijtimoiy boshqaruv shakllaridan biri hisoblanadi va uning tarixi ming yildan ortiq. Bugungi kunda mamlakat bo‘ylab taxminan 10 000 mahalla faoliyat yuritmoqda.
Mahallalar nafaqat aholini ijtimoiy qo‘llab-quvvatlashda, balki davlat dasturlarini mahalliy darajada amalga oshirishda ham muhim rol o‘ynaydi.
