Joriy yilning kuzidan boshlab O‘zbekiston Respublikasida mehnat munosabatlari sohasida davlat nazorati amalga oshirilish tartibi tubdan o‘zgaradi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
Prezidentning 4 avgustdagi farmoni mehnat inspeksiyalari faoliyatida muhim yangiliklarni joriy etadi. Endilikda mehnat inspektorlariga korxonalarga oldindan xabar berish majburiyati bekor qilinadi.
Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi ma’lumotiga ko‘ra, bu o‘zgarish milliy qonunchilikni xalqaro mehnat tashkilotining konventsiyalari bilan muvofiqlashtirishga qaratilgan. 2025 yil 1 sentabrdan boshlab davlat mehnat inspeksiyalari vakolatli organlarga xabar bermasdan tekshiruv o‘tkazish huquqiga ega bo‘ladi.
Shuningdek, risklarni tahlil qilish tizimi doirasida nazorat tadbirlari boshlanishidan 10 ish kuni oldin tadbirkorlik subyektlarini ogohlantirish talabi bekor qilinadi. Bu o‘zgarishlar biznes vakillarining oldindan tayyorgarliksiz inspektorlar bilan uchrashishiga olib keladi va nazoratning oshkoraligi hamda samaradorligini oshirishga xizmat qiladi.
Kutilmagan tekshiruvlar natijalari uch kun ichida “Yagona davlat nazorati” tizimiga kiritilishi shart. 2026 yil boshidan boshlab ma’muriy jarimalarni boshqarish jarayoni yanada raqamlashtiriladi.
1 yanvardan mehnat qonunchiligi buzilishlari uchun jarimalar Yagona milliy mehnat tizimi orqali elektron shaklda taqdim etiladi. Bu ish beruvchilarning jarimalarni qabul qilish va to‘lashda ishtirokini kamaytirib, jarayonni tezlashtirishga imkon beradi.
Farmonda qora bozor iqtisodiyotiga qarshi kurashga alohida e’tibor qaratilgan. Rasmiy ro‘yxatga olinmagan mehnat sharoitlari uchun qat’iy moliyaviy sanksiyalar belgilangan.
Birinchi bor xodimni rasmiylashtirmasdan ishlatganlik aniqlansa, jarima 30 baza hisoblash qiymatiga teng bo‘lib, hozirgi kunda taxminan 12,36 million so‘mni tashkil qiladi. Agar ish beruvchi bir yil ichida takroriy huquqbuzarlik qilsa, jarima miqdori 100 baza hisoblash qiymatiga, ya’ni 41,2 million so‘mgacha oshiriladi.
Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi, Adliya vazirligi hamda Savdo-sanoat palatasi birgalikda qisqa muddatda tegishli qonun loyihasini tayyorlab Vazirlar Mahkamasiga taqdim etishi belgilangan. Ushbu chora-tadbirlar xodimlarning huquqlarini himoya qilish, mehnat munosabatlarini qonuniylashtirish hamda ijtimoiy fondlarga tushumlarni ko‘paytirishga qaratilgan.
O‘zbekistonda Yagona milliy mehnat tizimi 2026 yildan boshlab jarimalarni boshqarish bilan birga elektron mehnat daftarchalarini yuritish imkonini beradi. Tizimda har bir rasmiy ishchi faoliyati, ish staji, olingan maosh va to‘langan soliqlar haqidagi ma’lumotlar saqlanib, raqamli mehnat tarixini shakllantiradi.
Bu esa mehnat munosabatlarini yanada shaffof va samarali boshqarishga xizmat qiladi.
